EI LEH EI’ HIHNA KITELCIAN LOH HUN

Lesson 1                                       December 26–January 1

EI LEH EI’ HIHNA KITELCIAN LOH HUN

Sabbath Nitaklam                                                    Dec. 26

Tukalsung Simding: Isa. 1:1–9, Isa. 1:10–17, Isa. 1:18, Isa. 1:19–31, Isa. 5:1–7.

Kamngah: “Topa in hih bangin ci hi, ‘Tu in hong pai unla, Thu ki kumkhawmni. Na mawhnate uh puansan a bat hangin vukbangin hong ngo ding hi. Na mawhna te uh sibangin a san hangin tuumul bangin hong kang ding hi.’” Isaiah 1:18.

            Ireland gam, huang ki uum sitsette kikalah lam kawcik mahmahna ah mawtaw hawl lecin ankham phitphet khit ciangin innlam manawh in damtak a pai hiathiat bawnghon in lampi hong khak namu ding hi. Bawngcingte a omseloh hang, amau buukciat zuanlel uh hi. A Pu uh kua hiam cih amau te’n theilel uhhi.

            Sumbuksai golpite ah naupangnokhat, anu tawh kikhenkha leh, “Ka nu mansuah ing” ci in kiko a, ama’ omna, anu’ omna koiteng cihzong theimello napi in, Nu tampi takte pai diamdiam lakah, a ma’ Nu lianmah ama’n thei ding hi.

            A dahhuai mahmah thukhat ah, (naupangno gammangpa sang a niamzaw) Irish te’ bawng hon tawh kibang hetlo in, Judean te in, a Pu uh, vantung Topa mangngilh in, Ama’ aa ahih lamtak uh theilo uhhi. “Ka pattahsa katate in kei hong lehdo uh hi. Bawngin amah aneipa thei a, la in zong ama’ annekna mun theibuang hi. Ahih hangin Israel in bangmah theilo a, Keima’ mite in theitheilo uhhi” a ci hi. (Isa. 1:2, 3.)

            Tukal sungteng, Pasianin a mite a puahphatkik nading a nasepte i mu ding uh hi.

Sunday                                                                 December 27      Vantungte aw, Na za Un! (Isa. 1:1–9)

            Isaiah laigelhna sungah amah Amoz’ tapa kici a, a thupuak ngahna bulpi in mangmuhna pan, a thulupi pen Judah leh a khuapi Jerusalem; kumpi li maan hun sungteng ahi hi. Tua a thulu sungah, tua hunlai in a nungta ama mipite zong cilai hi. Kamsangpa in a mipihte’ mailamthu ding lung hihmawhna kampau hi.

            Ama hunlaitak a maang kumpite’ thu genkawmin, Isaiah in a mipihte’ vaitawh zomsukin, 2Kumpi 15-20 dong leh, 2Khangtangthu 26-32 dong sung a kigelh tangthu leh gam thupiang teng tawh zomsuk hi.

            Isaiah 1:2 simin. A thupuak bulpi bang naci hiam? Topa in e bang gen? Hih dante mah Laisiangtho tangthu sungah koici kimuh hiam? Christian pawlpi zong tuamah bang hihi i cithei diam? Telgen dih in.

…………………………………………………………………………………………………….. …………………………..

            Isaiah thupuak kipatna ah “Vungtungte aw, naza ta-un; Leitung aw, nangai in” a cihpen, Thuhilhkikna 30:19; 31:28 tawh enkak in. Topa in, vantungte in za takpi ding a, leitung inzong ngai takpi ding a ci hi lo hi. Thupilua a sakman ahi hi.      

            Nisuahna lam gam, Hittite kumpipa in, amah sangin a niamzaw kumpite tawh kamciam a bawl ciangin, a pasiante samin, hih thukimna khat peuhpeuh palsatna in, thuaksiatna tungsak ding hi ci in ciam hi. Himah taleh kumpite Kumpipa in Moses’ hunlai in Israelte tawh kamciam abawl ciangin, pasian dangdangte samsak hetlo hi. Amah bekmah Pasian taktak a hihmanin, vantungte leh leitungin atheihpih dingin sam hi (Thuhilhkikna. 4:26 etbeh in).  

            Isaiah 1:1–9 simphakik in. Judahte mawhna bangteng hiam gualsuk dih in. Tua mawhnate hangin apiang thuaksiatnate zong phawktuam in. Judah mawhna bang hi a, tua mawhna in bang thuaksiatna tun hiam? Taang 9 ah bang lmetna om hiam?

Monday                                                            December 28

A Muatsa Ngeinate (Isa. 1:10–17)

            Isaiah 1:10 simin. Banghangin Sodom leh Gomorrah tawh genteh hi ding hiam? Topa cihnopna bang a hitam maw?

………………………………………………………………………………………………………………………………..

            Isaiah 1:11–15 simin. Topa’n amite tungah bangthu gennuam hiam? Amite’biak piakna, Topa’n banghangin nial hiam?

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

            Biakpiakna pia in thungetna ah a kilamto khutte zong “sisan tawh kidim” hi; gitlohna leh mi nenniamnate a cihnopna ahi hi (Isa. 1:15; Isa. 58:3, 4). Kamciam a bawlpih mite simmawhna pen, Isarelte a kempa simmawhna ahi hi. Mi tungah mawhna in Topa tungah mawhna ahi hi.

            Pasian in biakpiak na’ng ngeinate pia sitset a (Siampi 1-16), a munding zong Jerusalem biakinnpi kipsak hi (1 Kumpi 8:10, 11). Biakpiakna ngeina peuhmah pen, Pasian tawh kiciamsa ombangin sepding ahi hi. Pasian in, amaute lakah a tentheih na’ngin biakinnpi lamding cih thukimna a omsa ahi hi. Biakpiakzia leh thungetzia peuhmah, Pasian tawh a bawlsa uh thuciam bang a hihleh bekmah thukip hipan ding hi. A lawmleh gualtungah tatkhialhna khatpeuh kipuahpha lopi in biakpiakna a neite peuhmah, biakpiakna zuau ahi hi.

            A biakpiakna in thukip a suah keileh mawhnei hipah hi! A biakpiak ngeinate thumancitak mahleh, amau gamtatna in thuciam palsat uhhi.

            Isaiah 1:16, 17 simin. Topa in a mite tungah bangteng sawl hiam? Matthew 23:23–28 sungah Zeisu’ kammalte tawh koici in kibang naci hiam? Tuhun eite a dingin hih munte pan bang thupuak peuh ngahthei dingin naki umhiam?

Tuesday                                                           December 29

Mawh Maisak na’ng Kikupna (Isa. 1:18)                        

            Isaiah 1:18 simin. Tamveipi nasimsim khitciangin, Topa’n bang cinuam hiding hiam cih namuhdan gualsuk in (teltuam na’ngin anuailam zong tawm simbeh lai lecin).

…………………………………………………………………………

            Pasian in, Judeante thuciam palsatna leh a mawhna, teci kipmahmah pulak a (Isa. 1:2-15), a kipuahphat kikdinguh zong zolkik hi (Isa. 1:16, 17). Tua zolna in lam-etna neisak hi. Hi napi banghangin, a thuciamte palsatna pen mawhna lianpi leh thuaksiatna hong tunthei hiam? Siding bek a om mawhneimi in “nenniamte honkhia in, tagahte hu in, meigongte koibangin panpih thei ding hiam?” Pasian in “Tu in hong pai unla, Thu kikumkhawm ni” hong cihi (Isa. 1:18). Topa in a mite tawh thukikum dingin ngaklai a, a gamtat hoihlohna hangin, bangzah in niamkiat mah taleh, kisikin gamtat hoihlote nusia dingin ngak gige hi.

            Topa in, namawhna san teng, kangsak ding cihi. Banghangin mawhna sansak hiam? (Isa. 1:15) sungah mihingte khut Si tawh kidim a, Si in san a hihman hi. Kang cihteh siangthona hi a, mawhna si banglo hi. Pasianin amaute puahpha nuam hi. Kumpi David in, Bathsheba tenpih in, a pasal a thahlup khit ciangin, Pasian kiangpan mawh maisakna ngahna ding a thumna ah azat kammal ahi hi (Late 51:7, 14). Isaiah 1:18 in, Pasian in mawh maisak dingin zol hi!

            Pasian in mawhna a maisakna pen, amaute adingin kikhelna piangsak thei hiam?  Isaiah 1:18 leh Isaiah 44:22 saikak in.

            Pasian in a mite khauhtak in a vauna i a deihna i muta hi. Amite nial ding hilo in, ama’ kiang lam zuansak zaw hi. Mawh maisak ding hong kikuppihna in, lungsim siangthosak ding hong zolna zong hipah hi (Isa. 1:16, 17). A mawh maisakna hangin, ama’ vangliatna tawh hong puahpha hi.

            Hih santakah Jeremiah 31:31-34 sungah kigen “thuciamthak” cii i muthei hi. Tualai ah mawh maisakna in lungsimthak tawh kizopna bulpi hongsuak hi. “A san” i loh zawhloh ding leiba tawh i omciat a, mawh maisakna kisam cih theitel in, Pasian hong piakkhong ding khempeuh a sangsiam dingin kiging ding hihang.

Wednesday                                                     December 30

Ne ding maw Hong Ki Netum ding (Isa. 1:19–31)                                                                                 

            Isaiah 1:19–31 simin. Laisiangthosung buppi ah omzelzel thukhat, hihmunah kipulak, bang a hihiam?

……………………………………………………………………………………………………

            Isaiah 1:19, 20 sung kammalte lungngai in: Mihingte in Pasian’ thu manding a teel vua leh gamsung a piang gahhoihte ne dinguh hi. Ahih hang, Pasian a leh dona uhpan mawh maisak ding leh puahphatkik ding a zolna a nial uhleh, namsau in amau netum ding hi (Isa. 1:20). Amau teel theih ahi hi. Hih munsanah a omzia zui in thupha leh samsiatna omsak hi.

            Isaiah 1 na in Thuhilhkikna 30:19, 20 sung a; Israel mipite’ thuciam bawllai in Moses’ kammal “note langkhatah teci a pang dingin vantung leh leitung kasam a, note’ maiah teel dingin nuntakna leh sihna, thupha leh samsiatna kakoih hi” cihpenpulakpha kik hi.   

            Moses’ kammalte simin. Ki lai-om theilo hi. Nuntakna maw sihna; thupha maw samsiatna hi ngiatngiat hi. Tua nihgel lakpan khatbek teelding cihteh banghang naci hiam? Thu dangdang tawh kideek theilo ding hiam?

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

            Hih Moses’ kammalte pen, Thuhilhkikna 27 – 30 leh Siampi laibu 26 sung a vauna kigual deudau, thupha leh samsiatna kigualsuk deudau teng tomkaihna ahi hi. Tuasungah a thute pen (1) Amaute a ding Pasian’ bawlsak thute (2) zuih dingin a kipia thupiakte bangin amau’ omzia leh a nuntakzia (3) midangte’ mai ah etteh huaina (4) hih thuciamte zuihna leh palsatna hangin thupha leh samsiatna tungding cih vauna cihte ahi hi.    

            Laisiamte in, Israel ahi lo Hittites mite gam ki-ukna sungah zong hihbang thute omveve hi ci in mu uhhi. Tua hi a, Pasianin, Israel mite tawh thuciam bawlna ah, amau tungah a tungtakpi ding mailam thute telthei in a teelsiam theihna dingun hihbang dan in a zat ahi hi. Thuciamna hangin amau a dingin phattuamna omtoto ding a, a hihhang thuciam a palsat uh leh nidang sangin suksia zawsem lai ding uhhi.

            Na Khristian kalsuanna ah, thupha leh samsiatna tawh kizawitawnin naphutkhak peuh a omkha hiam?

Thursday                                                        December 31

Siatna Manawh Zawl La (Isa. 5:1–7)                                             Hih Zawl la simpha sukin. Hih gentehna in bang gen nuam ahi diam?

            Hih gentehna’ khiatna pen a tawpna tang 7 ah Pasianin genkhia pan hi. Gentehna zangin, mite in amau dinmun taktak a kitelcian theih nadingin amakaihna ahi hi. Kumpi David tungtangah zong Pasianin tua bang khatmah nazang hi (2Sam. 12:1-13). “Zawlla” ci in, Pasianin amipite tungah a nasepzia hong pulakkhia hi. Amaute tawh a kizopna peuhmah pen, Ama’ omzia itna (John 4:8) pan hongpiang ahi hi. Hong itna, it-thuk ding zong lam-en lai hi. Ahih hang “lenggah” gahlo-in “gam lenggah” ngah zaw a, Hebrew pau in a uih, a thuk, a muhdahhuai cihna ahihi.                                                                        

            Isaiah 5:4 sungahpen Topa’n bang a cinuam ahi tam? “Ka lenggui lo a dingin kahih nailoh kahih dingin kilawm bang omlai ahi hiam?” 

            A tangzo mah Pasianin: “Tu in ka lengguilo tungah ka hihding thu note tungah konggen ding hi. A daai ka lakhia ding a, ki nemang ding hi. A gawl ka susia ding a, ka tuancil ding hi. Lokhul in ka bawl ding hi.” (Isa. 5:5, 6). I mawh peuhpeuh ciangin Pasian in hong nusiapah, hong donlopah, hong susia pah hi hetlo hi. Mawh maisakna i santheih nadingin lungduai takin hun hong pia hi (2Peter 3:9). Amah a zuanmi peuhmah paaikhia hetlo hi. A dawngkik thei ding dinmun a omlai siah zol kenkon hi. Bangmah telmello ahih manin khemthuak ahih lam tellua zaw in, nialbak hetlo hi. Cihna’ng hong theih nawnloh taktak ciang bekmahin eima teelna ombangin hong theihpih veve lai hi (Mang. 22:11).

            Pasian’ Khasiangtho hong zolna i nialsuakleh, zong i kilehkik thei nawnkei ding hi (Mate 12:31, 32). Khazih kiangpan pialkhiatna in lauhuai mahmah hi (Hebrew 6:4-6). Pasian septheih tamlua mahleh, eima’deihteelna hong kipsak hi.

            Isaiah 5:4 sung a thu luandan lungngai lecin, “Ka lenggui lo a dingin kahih nailoh, kahih dingin kilawm bang omlai ahi hiam?” a cih leh, Singlamteh tungah Pasian in Amah hong kipiakhia tanghial a, eite thukham palsat mawhna leiba hong lohsak cihte ngaihsun in. Tua khengval in hong hihsak theihding bang omlai mawk hiam? Singlamteh tungah ki ngakna in, hotkhiatna ding hong khamuangsak in kisikkik ding leh omzia kikhel ding koibangin hong thapia naci hiam?

Friday                                                                               January 1

Ngaihsutbeh Ding: Isaiah 1:4 tawh kisai in, Ellen White in: “Pasian’ mi a kicite Pasian kiangpan pial khinzo uh a, a pilna uh mansuah khinin, a theihna uh kisiasak khin uhhi. Gamla muzolo lua uh a; a mawhna luite panin ki sawpsiangkhin a hihlam mangngilh khin uhhi. Nidanglai in a neihsa uh lungsim suahtakna, khamuanna leh lungdamnate ngahkik nuamuh in, khuamial lakah telmel neilo pipi in diangngitnget uhhi.Amau leh amau kimuanglua uhin Pasian vaihawmna khawng nialin hai gamtat gawp uhhi. Pasian lehdona ahi Satan’ hanthotna khawngpeuh mangzaw uh a, Pasian pen hehpihna leh maisakna nei vetlo bang khawngin mawhsak zawsop uhhi.”—The SDA Bible Commentary, vol. 4, p. 1137.

Kikup Ding Dotnate: 

1.      Koibangin “ki siansuahtawm” thei ding? Bang a cihnopna ai tam? (Phil. 2:12, 13.)

2.      Zeisu in lengguilo zawlla pen koibangin sangsiam in zangsiam hiam?Mate 21:33–45, Maku 12:1–12, Luka 20:9–19.Seventh-day Adventistte a dingin bang pilna hong khangsak naci hiam?

3.      Eima nuntakna sungah Pasian in mawh hong maisakna leh hong puahphatna koibangin kizomhiam? Puahphatna khit teh mawh maisakna maw aike’h mawh maisakna khit teh puahphatna maw, koi zaw piang masa? A piang masa theihtelna banghang thupi hiam?

4.      Atung a EGWhite kammal sungah mite in “Pasian’ vaihawmna” nial uh cihi. Bang a cihnopna ahi diam?

THUKHUPNA:  Pasian’ mite in Amah mangngilh in, hongpiaksa thupha bek a saan uh ciangin, amaute pen Pasian tawh thukiciamkhin ahihlam phawkkik sak hi. Thuakzawkna tawh amau dinmun telsak in, Ama kepkhoina awlmawh keileh siatna tungding cih vauna pia a, Ama bawlna leh siansuahna sang ding in hanthawn hi.

1 thought on “EI LEH EI’ HIHNA KITELCIAN LOH HUN

Comments are closed.