ZIRLÂI 13       December 21–27

 

ISRAEL HNAM HRUAITUTE

 

SABBATH CHUHNÛ               December 21

CHHIAR TÛRTE: 1 Lalte 12:1–16; Tirh. 15:7–11; Joh. 11:46–53; Neh. 4:7–23; Ezra 8:21–23, 31, 32.

 

CHÂNGVAWN: “Tichuan, mipui zawng zawng chu thu a hrilhfiahte an hriatthiam avângin ei leh in tûr te, mi dangte chanpual thawn tûr te leh hlim taka awm tûr te-in an tîn ta a” (Nehemia 8:12, NKJV).

 

EZRA leh Nehemia te hi Pathian tâna inpumpêk leh LALPAN ti tûra a hrilh hnate hlenchhuaktu hruaitu ropui  leh entawn tlâk takte an ni a. Pathian an hmangaihna chuan anmahni-ah chhiahhlawh rinawm ni tûrin a fuih phûr a. Dik tak chuan, an rinawmna hi tûn kuartar-a kan thu zir bulpui ber pawh a ni nghe nghe.

Tûn kârah hian Bible-a hruaitu ropui tak takte— Ezra leh Nehemia te pawh telin—chanchin kan thlîr ho dâwn

1. Kan han sawi lante chauh hi hruaitu entawn tlâk awm chhun an ni e kan tihna erawh a ni lo; anni lo pawh hi hruaitu tha tak tak dang eng emaw zât an awm a ni tih chu kan hriat tlân vek tho a nih kha. Amaherawhchu, zir ho atâna kan han thur chhuahte hi chu hruaitu a tu-a-te tân pawha thil tûl tak vek a ni hlawm a. Tûnah khân hruaitu niin i lo inngâi hran lo a ni mai thei e, chutih rual chuan, mi dangte lakah huhâng eng emaw tak chu kan nei theuh hlawm tho a ni; chuvâng chuan, zir tûra kan han chhawp chhuahte hi mi tin tâna hman tangkâi theih vek a ni tih kan lo hre sa dawn nia.

Hêng hruaitu ropui tak taktena an ngaih pawimawh ber mai chu Pathian Thu a ni a. Pathian Thu chuan an ngaihtuahna leh an nun a thlâk danglamsak a, harhtharna leh siamthatna ropui tak a thlentîr ta thîn a ni. Pathian Thu-a finna leh kaihhruaina hlu tak tak an hmuhte avâng hian an lâwm êm êm hlawm a. Chutiang chiah chuan, keini pawh hian—tu pawh niin eng hna thawk mi pawh ni ila—Seventh-day Adventist Kristiante kan nih ang ngeiin Pathian Thu hi kan nuna a lalpui berah kan dah ve ngei tûr a ni ang.

 

SUNDAY          December 22

HRUAITUTE HÛHÂNG CHU

 

Bible-ah hian hruaitu tha tak tak leh tha lo tak tak kan hmu tam hle mai a, tin, a chânga tha tak, a châng lêma tha lo leh viau si-te pawh kan hmu nual bawk. A châng chuan hruaitu tha lo deuhte pawhin thil tha tak tak an ti ve tho a, chutih lâiin, hruaitu tha takte pawhin thil tha lo tak tak an tih tum a awm ve zauh zauh tho bawk. Eng pawh chu lo ni se, an zavâi hian mihring ve tho an ni a, chuvâng chuan, thil tha leh thil tha lo, thil dik leh dik lo ti ve ve thei an ni tih hria ila. A thuhrimin, hetiang hi thil nihphung ve rêng a ni tih hre lo tu nge awm le?

Thil buaithlâk angreng deuh mai erawh chu, hruaitu i lo nih chiah khân mi dangte chungah a tha zâwngin emaw, a chhe zâwngin emaw hûhâng lian tak i nei ta tlat hi a ni. Nangmahni in chhûngkhurah emaw, i hnathawhna hmunah emaw, i thiante zîngah emawa hûhâng dik lo i nei pawh kha a that loh tâwk tawh tehrêng nên, hruaitu dinhmuna i lo din phei chuan—thlarau lam a ni emaw, politic (sawrkâr) lam a ni emaw—i hûhâng chu a lian leh zual ta sâwt a. Chuti a nih chuan, i mawhphurhna chelhah khân eng tin nge Pathian Lehkha Thua inkaihhruaina leh zirtîrna thute hi i lan chhuahtîr theih ang tih hi thil pawimawh tak a lo ni ta a ni.

Hêng Bible chângte hi chhiar la. Eng ang hruaitute nge i hmuh sawi ang che. Hruaitu tha nia i hria a nih chuan tha i tih chhan sawi la. Chutiang bawkin, hruaitu tha lo nia i hria a nih chuan an that loh dân sawi bawk ang che.

 

Rehoboama (1 Lalte 12:1–16)

Petera (Tirhkohte 15:7–11)

Josia (2 Lalte 23:1–10)

Debori (Rorêltute 4:1–16)

Ahaba (1 Lalte 21:1–16)

Hêng kan han târ lante hi chu a then a zâr chauh a ni a, chuti chung chuan, an chanchin atang hian hruaitu thate chuan eng nge an tih thin a, hruaitu tha lote pawhin eng nge an tih thin tih chu eng tin nge kan hriat theih le? Tin, an thil tih that angte chu—eng dinhmuna ding pawh ni ila—eng tin nge tih ve dân kawng kan hriat theih ang?

 

THAWHTANNI            December 23

LALPA MITHMUHA THIL THA LO

 

A hnuaia Bible châng târ lante hi chhiar la. Hêng hruaituten ro an rêlsak mipuite chunga hûhâng an nei dân chu eng nge ni?

 

1 Lalte 15:26, 34

2 Lalte 13:1–3

Johana 11:46–53

 

Eng emaw ti kawng taka hruaitu nihna dinhmun chelhtute hian kan dihmun chelh chuan thlarau lamah mite a châwi kângin a hnûk hniam thei a ni tih kan hriat reng a pawimawh khawp mai. Chutiang chu a nih lâiin, a chunga hruaitu kan han târ lante hi chuan a tha lo zâwngin nghawng a nei lian hle a ni.

Tin, kan nungchang leh Krista hnêna kan inpêkna hian kan bula awmte nunah danglamna a siam thui thei hle bawk a. Thlarau lama hruaitu nihna dinhmun chelhtute hian anmahni’n Pathian an zawng a nih chuan mi dangte pawh zawng ve tûrin an hmin a; an zawng lo a nih erawh chuan mi dangte pawh zawng bîk lo tûrin an hneh mai bawk thîn.

Kan han sawi tâk lalte ang lo takin Ezra leh Nehemia te kha chuan Pathian nên inlaichînna nghet tak an nei a ni tih hai rual a ni lo va. An lehkhabu ziah ve ve- a chaw nghei leh tawngtâi nâna hun an hman zât an sawi hi Bible-a hruaitu ropui dangten chutiang atana hun an hman zât âiin a tam zâwk. Eng kim duhthusâma tha-in kal vek lo mah se, an hruaina hnuaiah khân Israel hnamte chu Pathian nên an lêng dûn thîn a. An nunin a tinzâwn ber chu Pathian lam a ni. Kawng leh lamah chuan, Ezra leh Nehemia te hûhângin a nghawng loh leh a tihdanglam ve lêm loh eng emaw zât an awm tho mai hian tu ma rinna mahin ni lovin, keimahni ngei rinna ngei zâwk hian min tidanglam thei a ni tih a tichiang hle. A hring a hrâna Isua hmuh theihna hun tha nei, a thusawi ngaithlâkna hun tha nei leh a thilmak tihte hmuh leh hriat theihna hun tha nei mi tam takte pawh khân amah an hnâwl ve tho a nih kha maw. Mawhphurhna hlen chhuah tûr kan nei a, chu kan mawhphurhna chelh chu eng pawh ni se, a tha zâwng emaw, a tha lo zâwng emaw talin mite kan hneh thei a. Mahse, a tâwpkhâwkah chuan mi tin hi keimahni theuhin Pathian hmâa kan inlan a la tûl dâwn tho a ni.

I thuhnuaia awmte leh i hûhângin a nghawng phâka awmte kha ngaihtauh la. Eng tiang kawngtein nge i hûhhâng kha a tha zâwngin i hman theih ang?

 

THAWHLEHNI            December 24

HUAISENNA LEH THUNEIHNA PE-IN

 

Nehemia 4:7–23 chhiar la. Eng tiang kawngtein nge Nehemia khian a huaisenzia a tihlan? Chutianga a huaisen êm êm chhan chu eng nge ni?

Nehemia chu Juda-te tihthaih thîntu an hmêlmate hmachhawn tûrin a rawn ding chhuak a. Mite chu indo inpeih tûra a fuih sauh sauh bawk. “Aw le, Pathian, nangma’n ti vek rawh aw” a ti mai lo va. A mite chu anmahni tih tûr theuh ti tûrin a hrilh zâwk a ni. Ngûnhnâmte leh hriamhrei dang eng eng emaw keng chungin kulh sak that hna an thawk thin a. A kaihhruaihna hnuaiah khân Juda- te chu hlauvin an kimki ngâi lo rêng rêng, anmahni an lo invên nân huaisen takin râlthuam an lo chelek ve rap rap thin a ni. Nehemia hian mite chu a ring ngam a, an zîngah hna thawk ve-in mawhphurhna hrang hrang a pe bawk. Chûng an mawhphurhnate leh hna chanpualte chu tha taka an hlen chhuah theih nân thuneihna a pe tel zêl bawk a. Amaherawhchu, an tih tûr hrilha kalsan mai lovin an bulah a awm ve a, hna hahthlâk deuh thawh ngei ngâi site chu amah ngeiin a thawk thîn a  ni.

Pathian hian a mite chu an awm ngâia lo awm tawpa, ama’n an hmêlmate a bei lâi chu lo thlîr mai tûra a hrilh châng pawh a awm thîn a. Tin, “Indo tûrin inbuatsaih rawh u, hnehna ka chantîr dâwn che u a nia” tia a hrilh châng pawh a tam mai. Pathian chhanchhuahna leh malsâwmnate kan hmu duh a nih chuan kan tih tûr kan lo tih ve phawt a ngâi thîn a ni.

“Pathian hna atana Nehemia inpek zawhna leh Pathiana a nghah tlatnaah hian a hmelmaten an thiltihtheihna hnuaia amah an dah theih loh chhan chu a inphum a. Mi zawmthaw takte hi thlem thluk mai pawh an awlsam tlangpui thin; mahse, tum fel tak nei, an thiltum a hlawhtlin theihna tura theihtawp chhuah thinte nunah chuan thil tha lovin rahbi a hmu thei ngai lo. Hmasawn zel duhte rinna chu a chuai ve mai mai ngai lo va; hmangaihna tawp nei lova chuan a thil tum tha tak chu a lo hlawhtlin theih nan kawng hrang hrangin hna a thawk a ni tih a hre si a. Pathian chhiahhlawh dik takte chuan zahngaihna lalthutphah beltu an nih tlat avangin tumruhna nen hna an thawk thin a ni.”—Ellen G. White, Prophets and Kings (Zâwlneite leh Lalte), p. 561.

Nehemia huaisen êm êm chhan chu Pathian awm ngeizia leh a thiltihtheihzia a hriat chian vâng a ni a. Mahse, a hma lamah pawh kan hmuh tâk ang khân, Pathian a hriatna chuan a rinna neih ang zia zêlin a chêt chhuahtîr thîn a ni.

A sawi hun leh sawi chhan chu inang lo mah se, eng tiangin nge Nehemia lehkhabua kan hmuh tâkte khân he thu hi a dikzia a tihlan le: “Ni mah sela, ‘Nangin rinna i nei a, keiin thiltih ka nei ve thung’ i ti a ni mai thei e. I rinna chu i thiltihte tel lovin min han hmuhtîr ta che, chutichuan, kei pawhin ka rinna chu ka thiltihte hmangin ka entîr ve dâwn che nia” (Jak. 2:18, NKJV)?

NILÂINI           December 25

THILTUM LEH PHURNA

 

Hêng thute hian Ezra leh Nehemia te nun kâihruaitu chungchâng eng nge an sawi? Neh. 2:1–10, Ezra 7:8–10.

 

Ezra leh Nehemia te khân an thil tih eng kimah Pathian duh dân chu a mite nunah tih a lo nih theihna tûrin theihtâwp an chhuah thîn a. Mahse, Israel mite khân thil an tibuai zo va, chuvâng chuan hremna pawh an tâwk ta rêng a nih kha. Amaherawhchu, Pathianin thu a lo tiam tawh chu tihhlawhtlin ngei a tum avângin a mite chu Ram Tiam lama an hâw leh theih nân kawng a hawnsak a, chutih rual chuan, an tâna tih a tum hi a tak ram a lo chan theih nân anmahni pawh an rinawm ve tho a ngâi thung. He din thar lehnaa hna pawimawh tak thawk tûr hian LALPA chuan a finna-in Mosia mizia ang deuh pu ve mi inpe tak tak pahnih a thlang chhuak a. Hna bîk thawk tûra Mosia a lo hmang tawh ang khân he mite pahnih pawh hi a hmang leh ta a ni.

Hêng mite pahnih ang hruaitu ropui rêng rêngte chuan thiltum fel tak an nei thîn a. Chu an thiltum chuan an thiltihna hrang hrangah a kâihruai thîn bawk. Ezra leh Nehemia te pawh hian an nunah tum fel tak an nei a. Pathian mite chu dinhmun tha taka ding se an duh a, chu dinhmun chu an han luah ngei theih nân theihtâwp an chhuahpui bawk.

Chu hna chu Ezra chuan Pathian Lehkha Thu zirna leh mite hnêna Pathian Thu zirtîrna hmangin a thawk a. Nehemia erawh chuan mite chu thil dik ti a, Pathian tâna huaisen taka ding tûrin a fuih thîn ve thung. An pahnih hian Jerusalem din thar leh an duh ve ve a. A chhûnga chêngte chuan thlarau lama harhtharna leh siamthatna chang se an ti hle bawk. Chuvâng chuan, mite zilhin an thil tih dik lohte an hrilh a, a châng phei chuan tih tûr eng eng emaw an tuk thîn nghe nghe. Hruaitu ropuite chuan thil pângngâi leh narân âia ropui zâwkan rinna an nghat thîn a. Ezra leh Nehemia te pawh hian hmangaihnaa khat leh thiltithei Pathian, thilmakte pawh ti thîn chu an ring tlat a—mi zawng zawng hian amah nêna inzawmna thûk tak nei vek se an duh bawk.

Nehemia lehkhabu bung hmasa ber atang hian Nehemia kha Pathian tâna inpe zo tak a ni tih a lang nghâl pang a, a chipuiten dinhmun khirh tak an tawng chu hrehawm a ti hle a ni tih pawh kan hre bawk. Bung 1-ah hian Judai rama chêng Israel miten harsatna an tawhte a lo hriat khân a tap a ni tih thu kan hmu a. Chutichuan a thingthî a, Pathianin ti tûra a hrilh ang apiang chu ti tûrin a intiam ta nghâl a nih kha. Khawvêla danglamna thlen a tûl thu hian a hneh hle niin a lang. Amah hi hnathawh nuam ti mi, Pathian tâna thawh duh êm êm a ni a. Danglamna chu hlawh tam tak neihna hmangin emaw, dinhmun sâng tak luahna hmangin emaw siama a thlang lo va (Persia ramah khân hêng thil pahnihte hi a nei tho va), sum leh pâi dinhmuna pachhe ve angreng tak, kawng hrang hranga dodâlna tâwk bawk si Judai rama va kalna hmangin siam a tum zâwk a ni. A hmâah harsatna chi hrang hrang awm tho mah se, rinnain a pên chhuak tawp mai a nih kha.

 

NINGANI         December 26

INNGAIHTLAWMNA LEH CHHELNA

Ezra 8:21–23, 31, 32 chhiar la. Ezran lal hnêna thil dîl a zak tlat mai hi a ât vâng nge ni-a i hriat a huaisen vâng zawk? Eng tin nge Ezra leh mipuite hian an inngaihtlâwmzia an lantîr le?

Eng emaw ti hnu-ah chuan Nehemia khan lalin vênhimna a pêk chu a lo pawm ta a. Mahse, Ezra hi chuan lal hnêna eng mah an dîl lo a nih chuan a duhthâlin Pathian a rawn che thei dâwn niin a ring thung a. Chuvâng chuan, him taka Judai ram an va thleng ta pawh kha an Pathianin a vên vâng ni-ah an ngâi hmiah mai a ni. Ni e, a châng hi chuan mi dangte kutah kan innghât leh lutuk thîn ve bawk a, Pathian rawn chêtna tûrin kawng kan hawng zâu tâwk lo thîn. Ezra hi chuan an harsatna tawh mêkah khân Pathian a rawn inrawlh theih nân kawng a hawnsak a, chutichuan, lal hnênah pawh khân an Pathian chu Pathian thiltihthei tak a ni tih finfiah a ni ta rêng a nih   kha.

Amaherawhchu, Ezra hian rinthu-in thil a ti lo va. Mipuite chu a ko khâwm a, an harsatna tawh mêk avâng chuan chawngheiin an tawngtâi ho va. Pathian nêna hun urhsûn tak an hman hmâ chuan an zinkawng an zawh tan rih lo. Pathian hmâah inngâitlâwm takin an kûn a, a vênhimna hmanga a thiltihtheihzia rawn tilang tûrin an ngên a, an ngenna chu Pathianin a rawn chhânsak ta a ni.

 

Nehemia 5:14–19 chhiar la. Eng tin nge Nehemia hian a inngaihtlâwmzia a lantîr?

Hruaitu dik takte chu an inngâitlâwm ngam thîn tûr a ni a, chhiahhlawh nih pawh an inhuam bawk tûr a ni. Hruaitu tlingte rêng rêng chuan an zahawmna tihlan nân ‘nihna’ an phût lo va, mamawh pawh an mamawh hek lo. Nehemia pawh hi a inhawng zau hle a, phal takin mipuite hnênah a thil neihte a sem thîn a ni. Pathiana rinna a nghahzia a tilang a, Pathian hnêna a inhlan chianzia  kha mite tâna entawn tlâk a tling. Mihring mihrinna thu-ah pawh mi chak tak a ni a, awmze nei lovin a thinrim ve ngawt ngai lo bawk. Chutiang chu ni mah se, mi dangte âia chungnung bîk ang chuan a inngâi chuang miah lo thung. Hetih hun lâi na nâ nâ hi chuan Juda-te zînga dinhmun sâng ber luahtu a ni ve a; mahse, a thil neihte chu ui miah lovin mi dang hnênah a pe thîn. Hetiang hian mi dangte hruai dân kawng tha ber chu an rawngbâwlsak a ni tih thu min zirtîrtu Isua nun leh zirtîrnate kha a nun chhuahpui a. Eng dinhmun pawh chelh ila, Isuan a tih ang kha keini pawhin kan ti ve tûr a ni.

“Tichuan a thû a, sâwm leh pahnihte chu a ko a, an hnênah, ‘Mi tu pawhin hmasa ber nih a duh chuan a hnuhnûng berah a awm ang a, mi zawng zawng chhiahhlawh a ni bawk tûr a ni’ a ti a” (Marka 9:35, NKJV). Heta Isua thusawi hian Pathian mithmuha hruaitu dik tak nih awmzia eng tin nge min hrilh le?

 

ZIRTÂWPNI     December 27

 

ZIR BELHNA: Ellen G. White i lehkhabu, Krista Panna Kâilâwn phêk 73–81-a, ‘Tawngtâina Hun Remchâng’ tih kha chhiar ni se.

“Zerubabela te, Ezra te leh Nehemia te kaihhruaina hnuaia saltâng kîr lehten din thar lehna leh siam thatna hna an thawh khân khawvêl hun hmâwr lama thlarau lam dinhmun din thar leh hna la thawh tûr chu a lo entîr lâwk a. Israel mi la awm chhûnte kha chak lo tê tê, hmêlmaten an duhtâwka an chin hrep tham lek an ni. Mahse, anmahni hmang hian Pathian chuan leiah hian amah leh a dân hriatna vawnhim a tum a. Anni kha chibaibûkna dik tak vawnghimtu, thu thianghlimte kawltu  an ni.  Tempul  leh Jerusalem kulhte sak that hna an thawhna kawngah hian thil chi hrang hrang an tawng a, dodalna pawh an tawk nasa hle. He hna an thawhna kawnga hruaituten phurit an phurh kha a hautak hle mai; mahse, chhel takin an thawk a, inngaitlawm tak leh Pathiana innghat tlat chungin hma lam an pan zel a, a thutak chu hnehna a la chantir ngei dawn a ni tih an ring tlat thin. Lal Hezekia ang khan Nehemia hian ‘LALPA chu a vuat tlat a, amah zui chu bang duh lovin a thupekte chu a zawm zel a. . . . LALPA pawh a hnenah a awm tlat a ni’ (2 Lalte 18:6, 7.)”—Ellen G. White, Prophets and Kings (Zâwlneite leh Lalte), p. 575.

 

SAWI HO TÛRTE:

 

1. Eng vângin nge Pathian hmâah hian kan hruaitute tanpui tûrin kan tih theih zawng zawng kan tih vek a pawimawh le?

 

2. Enga ti nge chhiahhlawh hna thawk chunga hruaitu dinhmun chelh hi a harsat viau a, chutih rual chuan, a manhla viau bawk le? Eng vângin nge Kristian hruaitute tân chuan chhiahhlawh nih tel hi a pawimawh êm êm?

 

3. Nehemia lehkhabu hi kan chhiar chian chuan a bu tîr lamah te, a bu laihâwlah te leh a bu tâwp lamah te pawh “Nehemia a tawngtâi tih thu” kan hmu ang. Ezra leh Nehemia te kha tawngtâi mi an ni a. An lehkhabu ziah ve ve-ah hian han chhiar la, vawi eng zâta tam nge ‘tawngtâi’ tih thumal hi sawi lan a nih? Hêng hruaitu pahnihte hi chu an tawngtâi deuh reng mai a ni. Hei hian keimahni tawngtâi nun chungchâng nge nge min hrilh le?

 

4. “LALPA chu a vuan tlat a, amah a zui chu a bângduh lo va, a thupêk, LALPAN Mosia hnêna a pêkte chu a zâwm a” (2 Lalte 18:6). Eng tin nge miin ‘LALPA chu an vawn tlat’ thin? ‘LALPA vuan tlat’ tih chu eng nge ni a awmzia ni rêng rêng? Eng tin nge LALPA vawn tlat leh a thupêkte zawm hi a inzawm?