ZIRLÂI 7         November 9–15

KAN PATHIAN, MIN NGÂIDAM THÎNTU CHU

SABBATH CHAWHNÛ November 9

CHHIAR TÛRTE: Neh. 9:1–3; Dan. 9:4–19; Neh. 9:4–8; Kol. 1:16, 17; Neh. 9:9–38; Rome 5:6–8.

CHÂNGVAWN: “Mi, a bawhchhiatnate zêp tlattu chu a hmuingîl lo vang a, zêp lova puanga hawisantu erawh chuan zahngaihna a hmu ve thung ang” (Thufingte 28:13, NKJV).

Bâwkte Kût (Sukkot ti pawhin an sawi thîn) an hman zawh hnu chuan hruaituten mipui an ko khâwm leh a. Lâwmna hun an hmang zo chiah tawh a; tûnah chuan Pathian hmâa an sualte puanna leh simna hun an hmang ve thung tawh dâwn a ni.

A hmâ kha chuan an hruaituten an thil tih sualte avânga lungngâia indawm kun reng lo tûrin an lo hrilh tawh a nih kha; mahse, khami avâng khân an sualte an puana an sim a ngâi lo tihna chu a ni si lo. Tûnah chuan kûtte an hmang zo ta bawk a, mumal deuh taka an sualte an puan hun a lo thleng ve ta thung a ni.

Nehemia lehkhabua thil thlen dân kan hmuh ang hian hlimna hun hman hmasak zet hnu-ah sual puanna neih tûr a ni tihna a ni hran chuang lo va; tin, sual puanna neih phawt hnu-ah lâwmthu sawina hun hman chauh tûr a ni tihna pawh a ni kher chuang lo bawk. Dân tlângpuiah chuan, sual puanna kan neih phawt hnu-ah lâwmthu sawina hun kan hmang thîn a; amaherawhchu, kan nuna a hnathawhte avânga Pathian hnêna lâwmthu sawina hun han hman hmasak phawt pawh a dik lohna a awm bîk chuang lo. Rome 2:4-ah pawh ‘Pathian thatna’ chuan kan sualte min simtîr tûrin min hruai thîn a ni tih thu kan hmu a. A ‘thatna’ chuan lâwmna leh sual simna min neihtîr dâwn tihna a nih chu. Chutih rual chuan, kan sualte ngâidama tlêngfâi tûr leh min siam thar tûrin Pathian kan mamawh a ni tih min hriattîr tho bawk.

SUNDAY          November 10

CHAWNGHEI LEH PATHIAN CHIBAIBÛKNA

 Nehemia 9:1–3 chhiar la. Eng vângin nge Juda-te kha ram dang mite lakah an intihhran?

Nehemia khân mipuite chu hlim leh lâwm taka awm tûrin a duh a, chutianga hlimna hun an hman zawh hnu chuan châw nghei tûrin a hrilh a. A hrilh ang chuan Pathian hmâah inngâitlâwm takin an awm a ni tih entîr nân an lû- ah vaivut an phul a, sâiip puante an sin bawk. A hnam pum pui anga Israel mite sualnaah khân ram dang miten inrawlhna an neih ve hran lo va, chuvâng chuan an lak ata Israel mite kha an intihrang a, anmahni sual ngei kha ngaihdam ngâi chu a ni tih an hre chiang hle a ni ngei ang. An hnam sualnate chu an hria a, chumi avânga saltâng ta a nihzia pawh tu ma hrilh hran an ngâi lo.

Khatianga a huhova an tawngtâia, an sualte an puan khân sual nihphung hriatthiamna thûk tak an nei a ni tih an tilang a. An pi leh puten thil sual an lo tih avânga sâla tâng ta an ni tih an inhriat phei chuan an thin a rim ve hle-in a rinawm. A nih loh pawhin, hetiang dinhmuna (mi tlêm tê chauh an kîr leh a nih kha) an din chhan chu an hnam hruaituten duhthlanna dik lo an siam vâng leh an pi leh puten Pathian tihna an tlâkchham vâng a ni tiin lo sawi pawh ni se, thiamawm tak an nihna chin a awm ve tho a. Amaherawhchu, thinrim leh indawm kun mai lovin, inngâitlâwm takin Pathian lam an hawi ta zâwk a, an sualte pawh an puang ta vek nghe nghe a ni.

Nehemia 9:3-a kan hmuh dânin mipuite chuan dârkâr thum chhûng vêl Dân lehkhabua mi thu an chhiar a, tin, dârkâr thum vêl tho sual puanna leh Pathian chibaibûkna hun atân an hmang leh bawk a ni. Hei hi Dân lehkhabu (Torah) an chhiar tum thumna a ni a. An sualte an puan pah khân Dân lehkhabu an chhiar ngei ngei a ngâi a, a chhan pawh an inpuanna chu Pathian atanga lo chhuak thutaka innghat tûr a nih vâng a ni. Keini pawh Bible kan chhiar hian Pathian chuan min rawn hnaih sawt thîn a, Thlarau Thianghlim chuan kan hnênah thu sawiin min rawn zirtîr thei bawk. Pathian Thu-a thutak awmte hian kan ngaihtuahna leh rilru a tidanglam a, min fuih phûrin min châwisâng thîn. Israel mite kha lungngâiin an tap bawk a, a chhan pawh Pathian thianghlim bula hun kan hman chuan a mâwina leh thatna kan lo hre thîn a, lei leh vânte Siamtu chuan keini mi tlâktlâi lo tak takte zînga rawn awm ve a duh mai chu mak kan ti thîn. Kan nunah Pathian a awm loh chuan thlarau lama min thlahtute nên danglamna eng mah kan nei hran chuang lo va. Keimahni chhûnga Pathianin hna a thawk a nih chauhin kan nih tûr ang tak chu kan ni thei  ang.

Daniela 9:4–19 chhiar la. Eng tiang kawngtein nge a mite tâna Daniela tawngtâina hi keini tân pawh a taka hman ve theih a nih le? Chutianga a taka hman ve theih a nih chu a mi mal ang leh a kohhran ang pawha chhawr tangkâi theihna tûr a awm em?

THAWHTANNI            November 11

TAWNGTÂI BULTANNA

Hruaituten Bible a chhiar zawh hnu chuan mipuite chu dârkâr thum vêl zet chhûng an tawngtâi ta a, anmahni rinawm lohzia leh an laka Pathian a that si-zia te chu an chham chhuak a. An tawngtâi kan han ti tak naa, a nihna taka chuan thusawi (sermon) pawh an ang zâwk mah âwm e, a chhan pawh a tawngtâina thu châng tin deuh thaw hian Bible-ah anpui a neih theuh vâng a  ni.

Nehemia 9:4–8 chhiar la. An tawngtâinaa an thu chham bulpui ber chu eng nge ni a, chu thu chu eng vânga chham nge a nih?

A hmasa berin, Pathian hnênah malsâwmna hlânin an hming an han fak tê tê phawt a. Hebrai mite ngaihdânah chuan hming hi inkoh nân chauha hman tûr a ni lo va; a putu nihna pho langtu pawh niin an ngâi tel bawk. Chuvângin, Pathian hming an han fak phawt pawh hian chhan tha tak a nei a, he hming hian fak leh châwimâwi a phû a ni tih khawvêl hnênah an hriattîr nghâl a ni. He hming hi lei leh vân Siamtu hming a ni a. Chutiang chuan an tawngtâina chu Siamtu a nihna ang leh thil eng kim ‘vawnghimtu’ (Neh. 9:6; Kol.1:16, 17) a nihna anga Pathian chibaibûkna nên an tan a. Heti lâia ‘vawnghim’ tih thumal hi Hebrai tawnga ‘vawng nung reng’ tih an sawina thumal atanga lo kal a ni tih hria ila.

Thil eng kim Siamtu chuan Abrahama kha a thlang a. Abrahama kha mihring pângngâi ve tho niin, ‘a thinlung’ kha a ‘rinawm’ hle a ni tih mai loh chu mi dangte âia danglam bîkna eng mah a nei hran lo. Ani pawh khân rinna a tlachham ve nia a lanna vawi tam tak a awm a; mahse, a fapa hlân tûra hrilh a nih khân a hnial miah lo (Genesis 22 chhiar la). A rinawmna kha zan khat thil thu-a a zir chhuah a ni lo va, a hmâ daih tawh atanga Pathian nêna an lên dun thinna avâng a lo neih sa a ni zâwk. Hebrai mite ngaihtuahnaah chuan ‘thinlung’ tih hian ‘rilru’ a kâwk a. Tawngkam danga sawi dâwn chuan, Abrahama khân ngaihtuahnaah leh thiltihahte rinawmna a chher a, chu chu Pathianin a pawmsak ta a ni kan ti thei  ang.

An tawngtâi thu chhama a hmasa lam tlêm azâwng hian Pathian chu (1) Siamtu a nihna te, (2) Vawnghimtu a nihna te, (3) Thutiam Hlentu a nihna te a sawi a. Mipuite chuan Pathian chu tu nge a nih inhrilh hmasa phawtin, Pathian chu min siamtu, min vawnghimtu leh kan hnêna thu a lo tiam tawhte chu hlen ngei thîntu mi rinawm tak a ni. Chumi chu rilru-a kan vawng reng a nih chuan keimahni nun ngei pawh tha takin kan vawn phah ang a, hun harsa ber ber kan tawn lâi, kan lak ata hla taka awm ang leh kan harsatna tawhte chu rawn ngaihsak lêm lo nia a lan châng te pawhin ani chu rinchhan dân kan lo thiam thei dâwn a ni.

Eng vângin nge Pathian chu min siamtu a ni tih hriatna hi kan rinna kawngah a pawimawh êm êm? Amah Pathian pawhin min siamtu a ni tih kan hriat reng theih nân chawlhkâr tina a ni sarih nî zêl hi serh tûrin thu min pe a, chuti a nih chuan, hemi âia pawimawh zâwk thurin dang hi a awm thei dâwn em ni?

THAWHLEHNI            November 12

HUN KAL TAWH ATANGA ZIRLÂITE

Nehemia 9:9–22 chhiar la. He lâia an thuchham hi a hmâ lama an thuchham nên khân eng nge a danglamna awm?

An tawngtai thucham chu thlâkin an laka a rinawm êm avânga Pathian an fak hnu chuan Aigupa ram ata hruai chhuah an nih lâi leh thlalêra an thang lâi vêla an pi leh pute rinawm loh thin dân zawng zawng kha an sawi ve ta thung a. Pathianin Israel mite chunga thil a pêk hrang hrangte chu an sawi chhuak a; mahse, vânduaithlâk takin an ‘thlahtute’ chuan chûng thilthlâwnpêkte chu chapona te, luhlulna te leh an zînga Pathian khawngaihna thiltih zah lohna te hmangin an lo chhâng lêt tlat mai si a  ni.

Mihringte hlawhchhamna leh Pathian hnêna intûkluhna dik tak kan tlâkchhamzia hriat leh pawm mai hi sual puanna leh simna kawnga rahbi pawimawh tak a ni. Hêng Bible chângte hian hmânlâi huna chêngte chanchin a sawi chu ni mah se, an harsatna tawh ang hi mi tinin kan tawh ve tho a ni tih chu tu ma’n kan pha thei lo vang. Hei (sual puan) tak hi keimahni tân leh anmahni tân pawha chanchin tha a lo thlen theihna chhan pawh a ni rêng a. Mahse, kan sualte kan puan avâng maia chhandam ni tûr erawh kan ni lo; kan âiawha Krista inhlanna chauhin min chhandam thei a ni. Sual puanna leh simna hi Krista chauhin thiam min chantîr thei a ni  tih kan pawm theihna tûra a laimu a ni a. “Sual simna leh rinna hmanga Krista chu kan Chhandamtua kan lo pawm hian LALPA chuan kan sualte a ngâidam a, dân bawhchhe- tute tawrh tûra an siam hremna chu a hnûk lêt leh thîn. Chutichuan, mi sual chu sualna nei miah lo angin Pathian hmâah a ding ta a, Vânram duhsakna lo dawngin Thlarau Thianghlim zârah Pa leh Fapa nên inpâwlna duhawm tak an lo nei thei ta a ni.”— Ellen G. White, Selected Messages, book 3, p. 191.

Chutih rual chuan, a thatnain kan sualte puanga sim tawh tûra min puih avângin keimahni pawh hian chûng thilte chu kan lo bânsan theih nân Pathian thiltihtheihna rinchhan kan tum ve bawk tûr a ni.

Israel mite kha an luhlul hle thîn chungin Pathian chuan a hmangaih êm êm reng tho a. Pathianin Israel hnam tâna thil a tih tawhte kha thlîr kîr ila, khatiang tak khân an chungah khawngaihna a lo lantîr thin avângin tûnah leh nakîn zêlah pawh min ngaihsak êm êm dâwn a ni tih kan hre thei ang. Hei vâng hian hun kal tawha Pathian thil lo tih thin dânte kha kan hriat reng a pâwimawh a. Kan hriat loh chiah hian buainaah kan lût thîn a ni.

I nunah Pathianin hna a thawk ngei a ni tih chiang taka i hriat tumte kha han ngaihtuah lêt leh teh. Eng tin nge chumi atang chuan buaina i tawh leh hunah pawh thlamuanna i lo neih theih ang? Beidawnna tâwp i tawn châng leh i hma lam hun chu thim tak nia i hriat hunah eng tin nge Pathian thatna chu rin ngam dân i hriat theih ang?

NILÂINI           November 13

DÂN THU LEH ZÂWLNEITE THU

Nehemia 9:23–31 chhiar la. Eng tiangin nge Israel mite khân an phû hauh loh Pathian ‘thatna ropui tak’ an chen dân chu a sawi le (Neh. 9:25)?

An tawngtâi thuchham/thusawi hlâwm thumna hian an hnêna Pathianin a pêk Kanan ram a luah hnu-a an awm dân a târ lang a. Israel mite hnênah hian ram te, khawpui te, grêp huan te, thlâi chînna tûr ram ruak te pêk an ni a; mahse, anni lah chuan an hlutna rêng an ngaihtuah duh si lo. Châng 25-na tâwp lamah chuan “an ei a, an puar a, an lo thau a” tih thu kan hmu a. ‘Lo thau’ tih tawngkam hmanna hi Bible-ah hmuh tûr a tlêm hle, kan hmuhna awm chhunah pawh thil tha lo lam sawina atâna hman ve ve a ni leh nghâl (Deut. 32:15 leh Jer. 5:28).

Israel mite kha Pathian thatna nasa tak vângin an lâwm (NKJV) a ni mai thei a; mahse, an lâwmna kha Pathianah ni lovin, an thil neihah zâwk a ni tlat. Heta tang pawh hian thil eng kim kan neih avâng ngawtin Pathian nên kan lêng dûn dâwn tihna a ni chuang lo tih chiang takin a lang âwm e. A châng chuan, Hei hi chu nei ila ka hlim ngawt ang tiin kan ngaihtuah thîn a. Mahse, vânduaithlâk takin Israel mite pawh khân Pathian hnên ata an mamawh eng kim an dawng vek a; chûng thiltea an ‘hlimna’ chuan Pathian a hlattîr sawt zâwk tlat si. A petu theihnghilha a thilpêkte ringawt buaipui hi thil awl tak mai a ni hrim hrim a. Mahse, chu chu chu bumna hlauhawm tak a ni.

Hetia kan sawi avâng hian Pathianin thil min pêkte hi lâwm takin kan lo dawng thei lo kan tihna chu a ni lo. Chuti ahnehin ani pawhin a thilpêkte chungah hian lâwm hle tûrin min duh zâwk a; amaherawhchu, hêng a thil min pêkte chunga kan lâwmna ngau ngau hi chuan amah nêna inlaichînna min neihtîr hran chuang lo thung a ni. Dik takin sawi ila, kan fîmkhur hle te a nih loh phei chuan hêng thilte hi amah kan hnaih theihna tûr dâltu a ni zâwk hlauh thei nghe nghe.

Eng pawh ni se, bung 9-naah hian Israel hruaitute chuan Pathian laka an lo rinawm tawh loh dân zawng zawng chu an puang a. An hnam chanchin kal tawhte an han thlîr kîr a, a hnam pum pui anga thil an lo tihsual tawh chi hrang hrangte chu zêp awm miah lovin an chham chhuak ta vek mai a ni. Chûng zîngah chuan an sawi nawn fo thil pahnih a awm a: (1) Pathian dân an hnâwl a, (2) zâwlneite an tiduhdah thîn bawk.

Tawngkam danga sawi chuan, Pathian dân leh a zâwlneite kha Pathian tih hnam leh Pathian tih mi an lo nih theihna tûra thil pawimawh êm êm an ni tihna a ni. Chutiang a nihzia chu an tawngtâina thu chham pawh hian a tilang a, “Pathian dânte hi miin a zawm chuan a nunah a lang ang” “ (Neh. 9:29, NKJV; he thu hi Lev. 18:5 atanga a lâk chhâwn a ni) tiin a sawi tawp mai; tin, zâwlneite kaltlanga thu sawitu chu Thlarau Thianghlim a nih thu pawh a sawi bawk. Pathian chuan nun tam/nuam leh hlimawm tak kan lo neih theih nân a thupêkte hi min pe a, a thutak chu kan lo hriatthiam theih nâna min kâihruai tûrin a zâwlneite a rawn tîr bawk. Hêng thilpêk hlu tak tak pahnihte hi eng tin nge kan lo dawnsawn tih chu kan zavâi atâna zawhna pawimawh tak a ni.

NINGANI         November 14

CHÂWIMÂWINA LEH DÎLNA

Nehemia 9:32–38 chhiar la. Sual puan tawngtâina khârnaa an sawi uar ber chu eng nge ni?

An tawngtâina khâr nân Pathian chu an fak leh ta a: a ropuizia te, a thiltihtheihzia te, a hlauhawmzia te, thuthlunga rinawm a nihzia te leh khawngaihna a ngahzia te an sawi a. An chunga Pathian thatna chu a hriata an hriat mai bâkah an ngâihlu hle bawk niin a  lang.

Tin, dîlna pawh thlenin amah nêna thu thlun thar leh an duh thu pawh an sawi a (hemi chungchâng hi chipchiar zâwkin bung 10-naah ziah a ni). An thil dîl chu eng nge ni?

“Chuvângin kan Pathian, Pathian ropui, thiltihthei leh hlauhawm, thuthlung hlena khawngaihna lantîr thîntu, kan chunga buaina lo thleng zawng zawng . . . hi min ngaihnêpsak lo ang che” (Neh. 9:32, NKJV).

Jerusalema chêng Juda-te hian an chunga rorêltu lalte hnênah chhiah tam tak an châwi a ngâi a. Hêng Israel mi tlêm tê-te hi kil tin atangin nêk sâwr an ni a, an tân a ninawm hle ang. Lal nunrâwng tak tak an hrawn chho deuh reng bawk a, chhanchhuaktu an ngâi ngawih ngawih mai a ni.

 Thil mak angreng deuh mai chu ‘chhiahhlawhte’  tia an insawi ve tlat hi a ni. An hnam rinawm loh dân hrang hrang an sawi chu ‘chhiahhlawh’ mai an nih thu-in an khâr a. Chhiahhlawhte chuan an pûte thu a kâwi a ngîlin an zâwm thîn. He tawngkam an hman chhan chu an hmâa miten an lo tih tawh thîn dân ang ni lova LALPA thu an zawm a tûlzia an hriat vâng niin a lang. LALPA leh a thupêkte laka rinawm an duhzia an tihlanna a ni a. Tin, Pathian chhiahhlawhte an nih ang ngeiin anmahni rawn chhanchhuak tûrin Pathian an âu pah bawk a ni.

Ezra leh Nehemia hun lâia mite hian an boruak tawn mêk chu ‘manganthlâk’ an tih thu an sawi a (Neh. 9:37), Aigupta rama an awm lâia Israel mite hrehawm tawrh nên khân an tehkhin hial a ni (Neh. 9:9). A tawngtâina thu hian Pathian chu Aigupta rama an tawrhnate en khûm lova a rawn hmuhsak avângin a fak a, hun kal tawha a lo chêt tawh dân ang chiah khân tûnah pawh rawn che leh tûrin an ngên a. Chutih rualin, an zînga tu mah kha—lalte, lal fapate, puithiamte, zâwlneite leh chhûngkhat pa berte pawh—rinawm rêng an awm loh avâng erawh chuan phû lo an inti hle thung si. Anmahni thil tha tihte leh an thlahtute thil tha tihte chu eng mah chhuan tlâk a awm lo tih hriain Pathian khawngaihna leh anmahni a lainatna chu an innghahna awm chhun a ni a; chutih rual chuan, anmahni rawn chhanchhuak tûra LALPA a rawn inrawlh ngei erawh an beisei tlat thung.

Rome 5:6–8 chhiar la. Eng tin nge he lâi thu hian Pathian hnêna Israel mite thil dîl chu a târ lan?  Israel mite thil dîl atang leh Rome lehkhathawna Paula thil sawi atanga thlamuana kan chhar chhuah theih awm chu eng nge ni?

ZIRTÂWPNI     November 15

ZIR BELHNA: Ellen G. White-i lehkhabu, Krista Panna Kâilâwn phêk 25–28-a, ‘Inpuanna’ tih kha chhiar ni se.

Nehemia 9:25-ah hian Hebrai mite khân Pathian thatna ropui takah chuan ‘nuam an chen’ thu kan hmu a. ‘Nuam chên’ tih tawngkam hi a tawng bul lamah chuan ‘Eden’ tih thumal lo chhuahna nên thuhmun reng a ni (Gen. 2:15). Chuvâng chuan, Juda-te kha an in-eden hle ti pawhin a lehlin theih ang.

A enga pawh chu ni se, chanchin tha hi thil chhe tawh din thar lehna a nih miau avângin a tâwp khâwpa din thar lehna kan chan tûr sawina tehkhin nân chuan Eden huan âia hman tûr tha zâwk dang eng nge awm chuang ang? Hebrai mite kha Pathianin a mite ni tûrin a thlang chhuak a, hmânlâi khawvêla ram hrang hrangten an paltlang chhuahka lûn lâi takah dahin suala tlu tawh khawvêla Eden huan awm dân chiang taka lantîr tûrin mawhphurhna a pe a. Sala an tân hnu leh an rama an kîr leh hnu-ah pawh chutiang tih theihna kawng chu a la inhawng reng tho. “LALPA chuan Zion chu a thlamuan ang a, a hmun ram tawhte pawh a thlanmuam bawk ang; a thlalêrte pawh Eden ang khân a siam dâwn a ni” (Isa. 51:3, NKJV).

Ni, Israel mite khân LALPAN a lo tiam tawh khawvêl thila malsâwmnate chu dawngin a chên a, suala tlu tawh khawvêla chêngte tâna neih theih tûr ang zawng zawng chu an nei kim vek tih theih a ni nghe nghe. Khângte khân Eden huana chêngten thil an lo hnianghnâr tûrzia a hriattîr a. Hlim taka chên tûr an ni. Pathian chuan khawvêl hi mihringten an chen atâna a siam a ni a, chuvâng chuan, hmânlâi Israel mi, Pathianin mal a sâwm hnamte pawh khân an chên ve tûr a ni. An sualna chu Pathian thatna ropui taka nuam an chên kha ni lovin, a thatna zâr an zo LALPA an theihnghilh ta daih mai zâwk kha a ni (Ezek. 23:35). Malsâwmna an dawnte kha an chheh vêla chêng ve hnam dangte hnêna Pathian chanchin an hriattîrna hmanrua ni tûra duan a ni a; mahse, anni chuan a malsâwmna chen ngawr ngawr kha an duhtâwk ta si a ni.

SAWI HO TÛRTE:

1. Isua chuan, “Mi, hnim hlîng nei zînga tla chî lo dawngtu chu thu hretu a ni, mahse khawvêl lungkhamnate leh hausak duh luatna chuan thu chu a dîp tlat a, rah pawh a chhuah thei ta lo rêng a ni” (Matt. 13:22, NKJV) tiin a sawi a. ‘Hausak duh luatna’ a tih hi eng nge ni a awmzia ni a, hemi leh tûn kâr zirlâia kan hmuh sual puan tawngtâina tih hian eng nge inzawmna a neih?
2. Thil siam thu kha ngun takin ngaihtuah leh ang che
3. Nehemia 9-a an tawngtâinaah khân LALPA chu Siamtu leh thil siamte Enkawltu ni ang hawi zâwng deuh khân an sawi ve a. Chu chuan he thu hi kan thurinah hian a lungphûm pawimawh tak a nih dân eng tin min hrilh?
4. Pianpui sual kan nei a ni tih kan hriat leh kan pawm hi a pawimawh khawp mai. Chutih rualin, chumi kan hriatna chu Setanan min tihbeidawn nân leh kan rinna min phatsantîrna atâna a hman theih lohna tûrin eng tin nge kan lo invên ang?