Sinna 3: Kikheel ding Kiging

Lesson 3                                                     April   13  –  19

Kikheel ding Kiging

 

Sabbath Nitaaklam                                              April 13

 Tukaal sung  sim ding 1 Cor. 10:1-13;   Gen.  2:24;  1 Cor. 13:4-8; 1 Sam. 1:27; Ps. 71;   1 Cor. 15 : 24 – 26.

Kamngah“Topa’ mai ah thuman na mapai ding a, ama lampi a bawlkhol ding hi.” (Ps. 85:13).

            Nuntaksung kikhelna kidim hi. Nate kikhel den hi. A kikhello khat in, kikhelna ahi hi. Kikhelna a om man mahin i om thei hi. Upmawhlohpi in kikhelna om thei hi. Tuabang upmawhloh laitak in kikhelna hong omvat ciangin, mite’n thuaksiamlo thei uh hi.

            Thu khatah, kikhelna hong tun ma in, hilhkholhna, limkhat peuhpeuh hong kilak hi. Tuabang a om ciangin,  kiginkholh pah kul hi. A nuai a kikhelna te bangin kikhelna lianpi hi: kiteenna, tate, khanghamna,  sihna cihte hi. Ei guak bek ki hilo a, tua kikhelnate in, innkuanpih te zong hong sukkhaksak hi.

            *Tukaal sungin, hong tungthei kikhelnate in, eimah leh i innkuanpih te hong sukkhak daan i en ding hi.

SUNDAY                                                                April14

Kiging Khollo

            Pasian kammal in a cihna ah : mihing nuntakna genlo hi.  A hihhang in, gimna, natnate om veve hi.  Liasiang-tho a patna lam leh a tawpna lam tawmcik in, a dahhuai mihing nuntak daan hong lak hi. Rom 3:23 na ah, Paul in, “mi khempeuh mawh ciat uh a, honghon ding Pasian tawh kilemlo uh hi”  ci hi.

1 Cor. 10 : 1 -13 simin. Hilhkholna leh kamciam bangteng khithuah hiam?

…………………………………………………………………………………………………………………….

            I nuntakdan te pen, kikhelna te thuak a ki nungta leltak bang a hihi. Kikheelna a om ciangin, Khristiante phadiak in, Pasian um, muang in a thu mang in, zia-etna te i zo ding hi.  “Leitung ah i kisap pen mi – a kizuak theilo, a kilei theilo, lungsimtak tawh a thuman, mawhna a mintawh a lo-ngam, a ngaihsutna siangtho in khuambang a kip, vanpi a kicimh zongin a thuman teitei mi a hihi.”  EGWhite, Education p.57.

            Kikheelna omhun laitak in, a nuai a mite’n bang hihkhial kha uh hiam? Tua khialhna te tungtawn in bang pilna i ngah thei ding hiam?

Sawltak 5 : 1 – 10…………………………………………………………

Gen. 16 : 1,2,5,6……………………………………………………….

Matt.  20 : 20 – 22…………………………………………………………..

            Kikheelna te hong pai a, zia-etna, to na, lauhuai na te hong tonpih hi. Kha-siangtho galhiamte tawi in, kiptakin i do ding hi. Lam-etlohpi mah hi taleh, i nuntaksung in hong pai ding thu muhtheih leh muhtheihloh te a ding kiginkholhna hi.

MONDAY                                                              April 15

Mopawi ading Kiging

            Mikhat a ding kikheelna lianpen in,  a mopawi pan kipan hi. Mi khempeuh in mopawi bawlsamlo hi. Zeisu pan kipan, Lai Siangtho mite pawlkhat in mopawi neilo uh hi. Bangbang hi taleh, mi tampi in mopawi nei a, amau a ding kikheelna lianpen a hi pah hi.

            Lai Siangtho in zong kikhelna lianpen mopawi mahin gen hi. Pasian in zong mopawi thupisak a hih manin, Adam leh Eve mopawi lai a gen kammal te, laisiang- tho munthum ah ki mukik lai hi. “Tua a hihmanin pasal in, a nu leh a pa nusia in, a zii tawh kigawm in, amau nih pumkhat a hi ding uh hi” Gen. 2 : 24;  Matt. 19 : 5;  Mark 1o : 7;  Eph.  5 : 31. Mopawi bawlkhit nakleh, Nu leh Pa sangin, pasal / zii tawh kigawm khop zawkding hizaw hi. Pasian’ mai ah, numei / pasal kiteenna pen, Zeisu leh a mo a hi pawlpi kizopna zah mahin thupi hi (Eph. 5 : 32).

            Innlamding khatin, a bei ding zah tuat sitset (Luke 14 : 28 – 30) phot hilo hiam?  Leisek tawh ahi a, sing leh siik a hi a, sikkhau leh limlang tawh a hi zongin, lamding hi. A hihhang innkuan pen vante tawh kibawl hi khollo zaw hi.

            I nuntaksung a ding thupi mahmah leh, kiteeng ding a kithawi te a ding a kiginkholh a kul bangteng hiam? 1 Cor.  13 : 4 – 8;  Gal. 5.

…………………………………………………………………………………………………………………….

            Kiteng ding kithawina bel mimal na hi a, kitenpih ding pa/nu in, hong koppih zo takpi diam cih zong kankholh kul hi. Amah nasep hat hiam? (Pro. 24 : 30 -34).

            A lungduai hiam? (Pau 22 : 24). Ngaihsutna a kibang thei hiam?(2 Cor. 6:14,15). Innkuanpih te leh lawmte hong bangci muhsak hiam? (Pro. 11:14). Kei in upna tak ka nei hiam, ngaihsutna bek tawh ka hiam? (Pro. 3: 5,6). Hih dotna te dawng thei leng, i nuntakna nuam leh nuamlo cih kitel pah ding hi.

A kiteng hampha te ngaihsun in la, mi kizopna hoih bangteng na muhsak hiam?

TUESDAY                                                   April 16

Nu/Pa dingin kiging

           Nau neihna sangin a lianzaw kikheelna tawm mahmah hi. Innkuan sung thu dang te a ngei ngeilel hi. “Khangnolai a neih tate pen, galhangpa khut sung a om thaltang te tawh kibang hi” Ps.  127 : 4,5. Naupang cih pen a piandan ding gualhsa geelsa a piang hi tuanlo napi, nu leh pa pawlkhat te’n tate deihbang a hihloh teh lamdang sa thei uh hi. Kiteng ding a kiginkholh mahbangin nu leh pa mabante adingin zong nakpi tak in kiginkholh kul veve hi.

           A nuai a nausuakte nu leh pate in bangzah a kiging khol ding uh hiam? 1 Sam. 1:27; Judg. 13:7; Luke 1:6,13-17, 39-45, 46-55,76-79.

…………………………………………………………………………………………………………………….

           Hih nu leh pa te’n maban lian mahmah nei uh hi. Tua 3 te in kamsang leh makai te’ nu hi uh a, tapa khat in Messiah maitaai leh khat in Khazih in hong suak hi. I tate in kamsang siampi hi kei phialmah leh zong, nu leh pa te’n nakpi takmah in kigin kul hi.

           “Nau pian mapek in, a nuntak sungteng a sia dozo dingin kigin kholsak kul hi. Nau a pian ma in, a nu in, angsungkhual, huaiham, lungtom, lungsim kawcik cih bang a hih leh, a ta zong tuabangin hong piang ding hi. Mi tampi takte in tuabang te pianpih uh hi.”  EGWhite, The Adventist Home p. 256.

 

WEDNESDAY                                                                April   17

Khangham ding kiging

            “Kote nuntaksung kum sawmsagih bang hi a, cidam le ung kum sawmgiat bang hithei hi. A hihhangin tua hunsung nangawn gimna leh haksatna hi a, tua hunte beipak in kote ka maimang uh hi.” Ps. 90:10. Moses hunlai a, a ki thakhauhsakna te  a hihi. Hunte bei toto in, i pumpi tungah kikheelna te hong piang hi.  I sam te kangin pulh a, i ci i sa kiamin hong na thei ta hi. Ta i neihkhak leh, i tate’n zong ta neikik ding uh a, tuu i mu ding hi. I nuntak masa te in a kikte a ding kiginkholhna a hi hi.

            Ps. 71 simin. Hih la in khangham ciang ading bek hilo in, nuntak sungteng a ding bang hong hilh hiam?

………………………………………………………………………………………………………

            Ps. 71 na pen, Pasian a muang khangham khatin,  a nuntak sung a lungnop a ngahna teng a hihi. Khangham daan hopihpen in, khangno lai in Pasian muang a omna a hihi. Hih Ps. phuakpa in, a nuntak sung a phutkhak thu thum ciapteh dingin hel hi.

  1. Pasian tawh kizopna thuk nei ding. A khangno lai in (Ps. 71:17),Pasian pen a belh muanhuai hi (Ps. 71:1,7), gumpa (Ps. 71:2), Suangpi leh kulhpi (Ps. 71:3), lametna leh lungmuanna (Ps. 71:5), Pasian bawlna lianpi te gen (Ps. 71:16,17), a thahatna, a vangliatna (Ps. 71:18), a bawlna lianpi khempeuh (Ps. 71:19), tua a hih manin “Topa aw, kua’n nang hong demzo ding” (Ps. 71:19) na ci hi. Nisimin tua bangin Pasian tawh a kiho na in, a kizopna thuk semsemsak hi.
  2. Gamtathoih hong neisak. An hoih, dianna, tuisiangtho, nitaang leh a dangdang te in, i khan hong sausak hi. Ps. phuakpa in, Pasian a muang(Ps. 71:3), phat (Ps. 71:6), lamen (Ps. 71:14).
  3. Pasian nasep veeina nei ding. Hih la phuakpa in, a khangham ciang zong thadah sawmlo hi. Pensen a lakkhit ciangin zong Pasian phat sawm veve hi.(Ps. 71:8), mite kiangah gensawn nuam hi. Ps. 71:15 -18.

            Khangham te a ding bang hamphatna om hiam? Na khangno lai a na hihlohthu, khangno te hih dingin, bang na hawmsawn nuam hiam?

THURSDAY                                                          April  18

Siding Kiging

            Nihveina kumkik dong i nuntak kei nakleh, kikheelna lianpen in, nuntakna pan sihna a hi hi. Kiteen na leh suahna te baanah sihna lobuang kikheelna lian bang mah dang om nawnlo hi.

1 Cor. 15:24 -26 simin. Sihna thu bangteng hong hilh hiam?

…………………………………………………………………………………………………………………….

Sihna a tamzaw lamet lohpi in hong tungzel hi. Papi, nupi, khangno te, zingkhat bek khanglo dingin, nitumma in a si bangzah om hiam? Zingsang thokhia napi, nitum ciang innkuanpih khat beipah cih bang a om ngei hiam?

            Topa tawh upna hangin dik kisakna kizopna kip nei na hih kei naak leh (Romte 3:22),  it leh ngaih khat  ading theih khollo a hong tung ding sihna a dingin kiginkholh theihna omlo hi.

            Thu dangkhat ah, kha tawmkhat bek nungtalai ding kitheikhol le cin, bang na hih tam? Sihna ei tung hong tung taktak leh bel, gending om lo hi na ven, sih kuan teh i tel taktak ding hi. Ei mahmah i hi a, innkuanpihte ahi zongin, kithawi kholhna bangzah thupi hiam?

            1 Kings 2:1-4 sim le cin, Kumpi David in, a tapa Solomon tungah a vaikhakna te na mu ding hi. Ei mahmah le innkuanpihte khatpeuh, sih kuan kiginkholhna neih theih nading bang hong huh thei ding hiam?

………………………………………………………………………………………………………

            David in, zualzanna tawh Uriah zi gai sak in teenpih a hih manin, a tapa Solomon pen, Topa lampi maan tawn ding deihsak (2 Samuel 11) hi. A mawhna sulzui te in lipkhaphuai mahmah a hih manin, David kammal te in vangnei mahmah hi. Amah nakpitak a lungkham lawhna te tawh, a tapa thu hilh sawm hi. Mawhna sulzui lipkhaphuai mahmah te sinkha mawk hi.  Ama thuak lungkhamna te a tapa thuak sak nuamlo hi.

FRIDAY                                                                April  19

Ngaihsut ding thu:

Tanglai Israel te’ thu sim leng, Pasian’ itna leh vangliatna tampi mu napi un, khialhna tampi bawllai uh hi. Kamciam gam a lut madiakun, Moses in kam a vaikhakna “Namit un Baalpeor ah Topa hihna mukhin hi; banghang hiam cihleh, na Pasian un note lakpanin, Peor a Baal a zui khempeuh susia a, ahihhangin, Topa na Pasian uh a lenkipte khempeuh tuni in na hinglai uh hi.

            Enun, note in a luahdingin na lutna uh gamsungah nazuih dingun, Topa ka Pasian in kei hong thupiak bangin, thukhamte leh ngeina kip te kong hilh khinzo hi.  Tuate zui unla, sem un; banghang hiam cihleh hih thukhamte khempeuh a zakuh ciangin, ‘Hih minam liante pen, a pil thuthei taktak a hi uh hi’ a ci dinguh mite muhna ah, hihthu pen no mau pilna, nomau theihna hi ding hi. Banghang hiam cihleh, eite in Topa i sap hun simin, eite kiangah i Pasian hong naizah in, tuabang pasian a nei minamlian koi ah om a hi hiam?  Tuni in note kong hilh thute hangin thukham leh thukip a man a nei minamlian koiah om a hi hiam?

            “Namit un a muhsa nate,  na nuntak sungun, mangngilhkha in, nalungsim panun paikhia kha ding a hih manin, limtakin ngaihsun in, hoihtakin kikem un. Na tate uh leh na tuute tungah kihilhsawn un.” Thuhilkikna 4 : 3 – 9.

            Mite tungah hilhsawn ding sangin, eimahmah in mangngilhloh ding a thupit daan hong theisak hi. Tuute tate hilhsawn ding, innkuan thupi mahmah hi. Peor a mawhna te in innkuan suksiatna vive a hihi. Numei te’n hangsantak a kha te a zolna te Peor ah tawp nailo hi. EGWhite, Adventist Home p. 326.

Kikup ding Dotnate :

  1. Na innkuan a ding, khangham ciang a ding, nuntak na’ng kiginkholhna khat peuh a om leh khan sungah genin. Na innkuansung bang kikheelna omsak hiam? Midangte a ding bang phattuamna a omthei diam?
  2. David in Solomon tungah a vaikhak thute ngaih-sunkik in. Bathsheba tungtang a innkuansung thusia piang te ngaihsun in. Pasian hehpihna nangtungah bangzah kicing cih naphawk hiam?