Lesson 2: Meivak Khuamte Lakah
Jan 5- 11
Sabbath Nitaklam
Tukaalsung Sim Ding: Mang 1:9-18; Sawl 7:54-60; Matt. 12:8; Pai 20:11; Dan 10:5; Mang 1:20; Mang 2:1-7.
KAMNGAH: “Zakna ding bil anei te in, Kha Siangtho in pawlpi te kiangah a gen thute naza un.” (Mangmuhna 2:7).
Late 73 na in, Pasian theilo mite kiphatsakna hang a lung noplohna thu pulaak hi. Midikte thuaksiat laitakin, amau te’n nuamsa hithiat uh hi. Tua kikimlohna in laphuakpa lung noplohna piangsak hi, (Late 73:2-16). Tua banghun ciangin, biakinn ah vapai hi, (Late 73:16,17). Pasian mai ah, a ki-ap ciangin, a thukzaw lai in telbeh lai hi.
Kum za tampi khit teh, a thumaan nungzuipa khat, suangdim tuikulh tungah thongkia in om hi. A pawlpi et-te, gentheih thuak mahmah cihthu za hi. Tuabang lungkham laitakin, athokik Zeisu in, van biakbuk sungah siampi nasem cih mangmu hi. Laphuakpa muhdaan in, John kiangah, nuntak haksat zia, Topa’n lak hi. Van biakbuk tungtawnin, Pasian in, a pawlpi a kepna, a khang a khang in, leitung beidong kem toto a hihna hong lak hi.
Van biakbuk sung a Khazih nasepna teng leh, Asia gam a, pawlpi sagih te a dingin thupuak sagih teng, tu kaal sungin i sin ding hi.
SUNDAY Jan 6
Patmos Ah
Patmos ah, John, haksatna a phut laitak a, lametna thapiakna a neipa in, tu mahmah in, a mite ompih tawntung lai hi.
Mangmuhna 1:9 simin. A mangmuhna lai a saan laitak in a omdaan, John in, bang hong gen hiam?
………………………………………………………………………………………………………………….
Patmos pen, Aegean tuipi sung a om, suang a dim, tuikulh a hihi. Tai 10 sau in, a zai penna munpan, tai 6 zai hi. Gamvai a mawhna lian neite thongkhiat na in, Rome te leh, a vengnai gamte in zong, tuabangin zang uh hi. Rome kumpi te in, lungdamna thu tungah a thuman mahmah John zong, tua tuikulh tungah thongkhia uh ci hi. Haksatna tampitakte John in thuakin kantan zo hi. Mawhna lian nei migilo khat bangin a mah sikkol kibulh a, an kikhamlo, nasepham kisemsak in, hehpihna omlo in kisatgawpgawp hi.
Suangbek a kidim, tuikulh kolhpi pen, Rome te in, migilo te thongkiat na’ng in teelmah ta leh, Pasian nasempa a dingin vantung kongpi na hizaw hi. Leitung lungkhamna nasepna khempeuh tawh kipelh in, Pasian leh Zeisu tawh nisim kithuah in, hong pai ding hun a thupiang dingte mangmuhna tawh saang hi. EGWhite, Sawltak te Nasep 570, 571.
Laisiangtho sungah, midang, John bang a thumaan a om lai hiam? Daniel 3:16 -23. Sawltak 7:54-60.
————————————————————————————
Khazih nungzui te in, John bangin, haksatna a phutkhak uh ciangin, hong ki nusia ciplo cih phawk tahen.
Khazih a ding thuakna leh thudang hang a thuakna, eima khentat khialhna hang khawng a thuakna te, bangci ki lamdang hiam? A hangthu i theih zawhloh a thuakna a om teh, Pasian muan ding bangci kisin ding hiam?
MONDAY Jan 7
Topa’ Ni In
Mangmuhna 1:10, Paikhiatna 31:13; Isaiah 58:13; Matt 12:8 cih teng sim khawm le cin, Topa’ ni bang ni hiam? John in, a haksat thuak laitak in, hih Laisiangtho mun te, bangzh thupi ding hiam?
……………………………………………………………………………………
Sawltak John kiangah, Sabbath ni in, Topa hong kilang hi. John in, Judea gamah, Sabbath ni siangthotak a, a zat mah bangin, Patmos ah zong siangtho takmah in na zang hi. Tua ni pen a ma ading a manpha tak a piaktuam bangin nei liang hi. EG White, Sawltakte Nasepte 581.
Mang 1 : 10 ah, John mangmuh ni pen Sabbath ni hih tuakzaw hi. Zeisu hong paikik dong thupiang dingte et ciangin (Mang 1 : 7), Topa ni na ci hi (Isaiah 13 : 6 -13; 2Peter 3:10 ). John in a mangmuhni thu a gen hi a, Sabbath ni hi pah hi.
Haksatna tampi te lakah, a mangmuhna in, ama a dingin gimna pan tawldamna hi a, Zeisu hong kumsuk khit teh eite ngahding tawldamna etkholna a hihi. Jew mite in zong, Sabbath nipen Olam haba ci in “hong paiding leitung” ciapkholhna ci uh hi. Pasianin Eden huanpek pan a hong piak Sabbath pen, John a dingin, Patmos ah manpha mahmah hi. Mundangah, Zeisu tawh hibangin kimu ngeilo, Zeisu’ thu hibangin sinkha ngeilo hi. EGWhite, SDA Bible Commentary vol. 7, 955.
Paikhiatna 20:11 leh Thuhilhkikna 5:15 sung a om, thukham lina saikaak in. Hihmun ah Sabbath in, piansakna phawkna leh, gupkhiatna phawkna ci hi. Hong piangsak a, hong gumkhia laipa, Sabbath kepcinna tawh, i phawk semsem thei ding hiam?
TUESDAY Jan 8
Patmos ah John in Zeisu Mu
Mangmuhna 1:12-18, simin la, Daniel 10:5, 6 sung a, Zeisu tawh saikaak dih in. John mangsungah Zeisu bangci kilat a, bang hih hiam?
…………………………………………………………………………………………………………………..
Zeisu in Siampipuan silhin, meivakte lakah avak, John in mu hi. Tua in, Israel te tung a, Pasianin a kamciam, note lak ah kavak ding a, note Pasian ka hi ding hi a cihna kawk hi, (Siampi 26:12). Mangmuhna sungah, meivak-khuam in, Asia gam a om pawlpi sagih te limla hi, (Mang 1:20). Zeisu in a Kha Siangtho tawh, a pawlpi vantung inn a tundong ompih tawntung ding cih lahna a hihi.
Tua banah, Zeisu in meivak khuamte lakah Siampi sem cihpen, Jerusalem biakinnpi sunga, ngeinate pan in ki la a hihi. Meivakte tang sitset a koih tawntung ding pen, Siampi te nasep a hihi. Sathau beite thunkik ding, tangpha sak ding hi.
Mang 2 : 2, 9,13, 19; 3 : 1, 8, 15 simin. “Kong thei hi” cih Zeisu kammal in, a mi siangtho te tawh a kizopna bangci hong lak hiam?
…………………………………………………………………………………………………………………..
Zeisu in amah pen, Pasian kammal, “amasa leh a nunung” kici hi, (Isaiah 44:6; 48:12). Greek pau in ‘a nunung’ cihpen eschatos hi a, escathology kici (hun nunung thu sinna)kammal hong paina hi. Amahpen a nungtapa, sihna gam tawhtang neipa, kici hi, (Mang 1:18). A sihna leh a thawhkikna in, hankong hontheihna thu a ngahna hi,(Job 17:16; Late 9:13). A um khemnpeuh, sihna pan a thokik ding uh hi,(Korin Masa. 15:21-23). Misi sa te nangawn a kemcingpa a hih manin, Zeisu nungzui thuman te bangmah lauding omlo hi. (1 Thess. 4:16,17).
WEDNESDAY Jan 9
Tu leh Tu a ding Khazih’ Thupuak
Mangmuhna 1:11,19,20, simle cin, pawlpi sagih a dingin, thu nam sagih mah, Zeisu in vaikhak pah hi. Tua gamhuam sungtengah pawlpi sagih sang tamzaw om taleh, gentehna lim a hih manin, Tapidaw te a dingin bang ngaihsut ding om hiam?
…………………………………………………………………………………………………………………..
Zeisu in John a piak, pawlpi sagih te a ding thupuakte pen, Mang 2 leh 3 sungah kiciamteh hi. A khiatna cialthum om hi :
Tangthu: Tua thupuak te pen kum zalom masa lai a Asia gam mihau te omna khua teng a om, pawlpite tungah kipia hi. Christian te’n tona lianpi maingat uh hi. Khuapi pawlkhat te’n, a kumpipa uh biakloh phamawhin bia uh hi. Mipi te zong tua te sungmah ah kihelsak nuam hi. Christian te’n tua thu zuizolo uh a hih manin, haksatna bawlsiatna te thuaklawh, sihlawh lianguh hi. Tuate a thapiakna in John tungtawnin thupuak pia hi.
Genkholhna : Mungmuhna laibu in genkholhna hi a, thupuak zong pawlpi sagih bekmah kiteelkhia hi. Tua pawlpi sagih te dinmun tengpen, a khang a khang a Pasian pawlpi dinmun limla a hihi. Kum zalom khatna pan kipan hun bei dong, pawlpi dinmun teng hong pulaak khiatna a hihi.
Vannuai Khempeuh: Laikhak khatbek, pawlpi khempeuh ah sim ding hi a, (Mang 1:11; 22:16); thupuak nam sagih te’n zong, khangtawntung a Christian te huam gai hi. Hun tuamtuam, mun tuamtuam a om Christian tuamtuam te limlakna hi a, tuhun Christian te zong, Laodicea pawlpi tawh ki limlak hi. Eite hamphatna khat in, “ a puuk mihing’ dinmun khempeuhah Pasian in tonpih tawntung hi,” EGWhite, Selected Messages bu khatna laimai 22.
Pawlpi sagihte tungah laikhak banglian in, nang omna pawlpi tungah thuakna tuamtuam leh khalam tawh kisai, Topa’n lai hongkhak ding hileh, bangteng a ci diam?
THURSDAY Jan 10
Ephesus Pawlpi Tungah Thupuak
Ephesus khuapi pen, Rome uksungah khua lianpen hi a, kizopna lam khawmpi ah om hi. Asiagam tuilam kizopna phualpi zong a hihi. Sumbawlna phualpi leh, biakna lam phualpi zong hi lai hi. A khuapi sungah biakinnpi te, pawi innpite, kimawlna innpite, tuibualna mun te, numei gilo innte tawh kidim hi. Zulhtatna namkim leh, dawivai in minthang mahmah hi napi, Christian pawlpi lakah zong Ephesus mah minthang zel hi.
Mang 2:1-4 simin. Zeisu in Amahmah bangci ki pulaak hiam? Bang thu a phat a, bang deihsakna nei hiam?
…………………………………………………………………………………………………………………..
A cillam in, Ephet mite in, a thuman na leh itna minthanpih uh hi, (Eph.1:15) . Sunglam pualam pan, haksatna tampi kawmkal ah, Ephesus pawlpi kip in thuman hi. nasep hanciam a, a tawpdong kip uh hi. Zuau kamsang peuhmah amau lakah phallo uh hi. Tua kawmkal ah a ki itna lui uh kiamsak uh hi. A mipite bel thuman in kip tentan uh hi. Khazih lo peuhmah tawh itna meivak zong a mit ding lauhaui hi.
Mang 2:5-7 simin. Khazih tungah leh, pawlpi mi khat leh khat ki itna a thaksuak theihna dingin, Zeisu in, bang thu thum hanthawn hiam? Tua thuthum te bangci kizom dimdiam uh hiam?
…………………………………………………………………………………………………………………..
Hih genkholhna in, AD 31 – 100 sungteng a om pawlpi i khalam dinmun a hihi. Nungzui pawlpi in ki itna leh cihtakna tawh kidim hi. Kum zalom khatna beikuanin a ki itna meikuang kiamsak uh a, thuman panin lampial kipan uh hi.
Ki itna a kiam pawlpi khat a, pawlpimi dingin
kingaihsun in. Pawlpi mite’n akilang mawhna neisamlo ci ni. Thuman tek phot mah leh : ngeina neih in, om hithiat ci leng, Zeisu in bangteng hong thuhilh thei tam?
FRIDAY Jan 11
Ngaihsut beh ding : Acts of Apostles 568 -577 sung “Patmos” thulu tawh EGWhite laigelh sim in.
John a ki bawlsiatna in hehpihna’ zawi hizaw phial hi. Patmos tuikulh in, Topa’ vangliatna tawh tangpempam hi. John in, Topa, mihing pumpi in, a khut a khe meimapawn te mah tawh a mit in mu hi. Mihing etzawh dingciang vangliatna tawh kituamin John in mu hi. Khazih in John kiang a kilakna pen, sihna zo thokikpa i neihna kipsak hi. Tuamah in pawlpi nuntakna tha hong piaksak hi. Haksatna te in, amau valhtum dingbang ahih laitak in, i Topa vahawh hi. Thong sungah vahawh a, meihalna khuamte gei-ah va ompih hi. Khuamial pen zan laitak in aksipi a taan mahbangin, Pasian vangin haksat mahmah laitak in hong kilang zel hi.
KIKUP DING THUTE
Mang 2:1-4 simin. Zeisu in Amahmah bangci ki pulaak hiam? Bang thu a phat a, bang deihsakna nei hiam?
- John in, Patmos a, a muh te hong hawmsawn hi. Mang 1:12-20 na sim teh, bang ki mu in ki za hiam? Bang hanthotna kammal, hih santakpan na mu hiam?
- Mang 14 : 7 na ah, a khatna vantungmi in, “van leh lei, tuipi leh ciktui a piangsakpa bia un” a cih pen, Paikhiatna 20:11 pan a kila a hihi. Vantungmi khatna thupuakin, hun nunung ah, Sabbath bangci bangin thupi sakin lamto hiam?
- Tapidaw te lakah a lum a let in thu kigen hi. Pawlpi sung ah sawt om semsem leh, a upna uh kiam in sih ding baih semsem hi. Tua tawh kilehbulh a piangding thu in, Zeisu tawh ton leng Ama’ thu leh hong itna i thei semsem ding hi. Bangci bangin i upna meikuang te i taang semsem sak thei ding hiam?