Nipi Ni Thu

Nipi Ni (Sunday)

Kam Honna:

Kaal khat sunga ni masa ni pen Sunday ni hi a, Zomi a tamzaw thamin Nipi ni ci-in kisam hi. Mikangte zat Lai Saingtho bu te ah Sunday ni pen ‘the first day of the week’ ci in gen hi. Topa Zeisu pen nipi ni zingsangin tho kik hi cih Mate 28:1 ah, “Sabbath ni khit, Nipi ni zingsang khua hong vak kuan ciangin Magdala khuami Mary le adang Mary, daihawh dingin a va pai uh hi” (Tedim Lai Siangtho, Bible Society of Myanmar) ci-in na ciamteh hi.

           Topa Zeisu sih hun pen Mark leh John ciaptehna kibang lo a, a nih un Sabbath ni ma, Kiginni in si hi cih kipsak tuak uh hi (Mark 15:25; John 19:14). Lungdamna thu a gelhte in Kiginni in Zeisu si in, Sabbath ni in han sungah kisial hi cih pulaak ciat uh hi (Matt. 27:62; Mark 15:42; Luke 23:42; John 19:31).

Zeisu Thawhkikni Tawh Kisai:

           Topa Zeisu luang pen singlamteh tung panin Arimathea khuami Joseph in lakhia in ama han sungah sial hi. Van le lei a piangsakpa (Col. 1:16; John 1:3,10) in piancil pek pana Ama ngeina (Pian. 2:3; Pai. 16:25,26) bangin Sabbath ni han sungah tawlnga (Pai. 20:8-11) hi. Hih tawlngak hun pen a sih ciangin bek in a zang hi lo in, leitung a nuntak lai mah in a zat den ahi hi. Luke 4:16 ah, “Tua khit ciangin ama khankhiatna Nazareth khua ah Zeisu a pai hi. Ama zatngei bangin Sabbath ni in kikhopna inn ah lut a, Lai Siangtho sim dingin a dingto hi.”(ZSV) ci hi. Amah in a Pa thu a man mah bnagin eite zong tua bangin hong hilh hi. “Ka Pa hong thupiakte zui in ama itna sungah ka om tawntung mah bangin note in zong kong thupiakte na zuih uh leh ka itna sungah a om tawntung na hi ding uh hi” (John 15:10).

           Leitung bupin a kibang in ih zat Calendar ih et ciangin Sunday ni in kipan a, tua sun ih cih Ni pahtawina a kiphuan biakpiakni pen ni simna masa pen ah kikoih hi. Tua pan sim toto in a sagihna ah Saturday ni in tawp hi.

           Ahi zongin Tedim lai Siangtho a kilet ciangin kal khat a ni masa ni cih ding munte ah Nipi ni ci in kizangh hi. Good News Translation te in Friday cih laimal na zangh uh hi. Tua dan laimal kilamdangte Zokam Version pawlkhat leh Mikang lai pan enkak khawm ni.

Gospel Bu sung Kammal Saikakna:

Matt. 28:1 na sunga Nipi cih laimal tawh kisai etkakna:

TDB: “Sabbath ni khit, Nipi ni zingsang khua hong vak kuan ciangin Magdala khuami Mary leh adang Mary, daihawh dingin a va pai uh hi.”

GNT: “After the Sabbath, as Sunday morning was dawning, Mary Magdalene and the other Mary went to look at the tomb.”

ZSV: “Tu in Sabbath ni a bei khit nipi kal sunga ni masa pen ni zingsang phalvak tungin Magdala khua mi Mary le Mary dang khat daihawh dingin a pai uh hi.”

ZIV: “Sabbath ni khit nipikal ni masa pen ni, phalvak tungin Mary Magdalen le adang Mary-te han hawh dingin a pai uh hi.”

Mark 16:9na tawh kisai enkak ni:

TDB: “(Sihna panin Jesuh a thawhkik khit ciangin ama sung pan dawi sagih a hawlkhiatna, Magdala khuami Mary tungah Nipi ni zingsang tungin kilang masa hi.”

GNT: “After Jesus rose from death early on Sunday, he appeared first to Mary Magdalene, from whom he had driven out seven demons.”

ZSV: “Tu in nipikal khat sunga ni masa pen ni zingsang tungin Zeisu thokik a, dawi sagih a hawlkhiatna numei Magdala khua mi Mary kiangah a kilak masa pen hi.”

ZIV: “Nipikal ni masa ni, zingsang tung, Jesu a thawh kik khit ciangin a sung pana dawi sagih a hawlkhiatna nu Mary Magdalene kiangah a kilang masa pen hi.”

Luke 24:1 na enkak ni:

TDB: “Nipi ni zingsang tungin numeite in a bawlsa uh paknamtui tawi-in hanah va pai uh hi.”

GNT: “Very early on Sunday morning the women went to the tomb, carrying the spices they had prepared.”

ZSV: “Tu in nipi khat sunga ni masa pen ni, zingsang phalvak tungin tua numeite in a baihsa a a koih uh paknamtuite tawi in dai a hawh uh hi. Numei dangte pawlkhat in zong a zui uh hi.”

ZIV: “Nipikal ni masa pen ni, zingsang phalvak tungin tua numeite amau bawlkholhsa gimnamtuite kengin hanah a hawh uh hi.”

John 20:1 sung sim kak leuleu ni:

TDB: “Nipi ni zingsang khuavak ma-in Magdala khuami Mary zong hanah va pai-in a et ciangin hankhuk kihukna suangtum a kilikkhia khin a mu hi.”

GNT: “Early on Sunday morning, while it was still dark, Mary Magdalene went to the tomb and saw that the stone had been taken away from the entrance.”

ZSV: “Nipi kalkhat sunga ni masapen ni khuavakma zing tungin Magdala khua mi Mary daihawh dingin a pai leh hankong khakna suang kilikkhia sa in a om a mu hi.”

ZIV: “Nipi kal a ni masa ni, zingsang tung khuamial laipi-in Mary Magdalene, hanah pai-a, han kongvang panin suang kilikkhiasa-a om a mu hi.”

Hih a tunga Lai Siangtho munte ih sim ciangin Topa Zeisu thawhkikni pen nipa kaal khat sunga ni masa pen ahi Sunday ni hi a, tua ni pen Zomi a tamzaw in Nipi ni ci in ih sam ciat hi. Tua ni pen bang hangin Nipi ni kci hi ding hiam cih taw men suk  lai ni.

Sunday Cih Laimal History pan Etkikna:

Tua Nipi Ni ahihkeileh Sunday ni pen “Christian tampi te in Sunday ni pen Lai Siangtho a om takpi sa uh hi. Catholic pawlpi in Lai Siangtho Sabbath panin Sunday ah khek khinta ahihna thu pulaak zo a, tua thu a nial ding ahanciamte pen Catholic thuneihna a zahtaak lo leh a nial ahi hi. Protestant te in a thugente uh Lai Siangtho bang tektek in a gen nop uh leh Saturday ni tang uh hen.” “Most Christians assume that Sunday is the biblically approved day of worship. The Roman Catholic Church protests that it transferred Christian worship from the biblical Sabbath (Saturday) to Sunday, and that to try to argue that the change was made in the Bible is both dishonest and a denial of Catholic authority. If Protestantism wants to base its teachings only on the Bible, it should worship on Saturday.” — Christian Biblical Church of God, “Rome’s Challenge”. For a critique of the theory of dependence upon Mithraism, see Strand, “From Sabbath to Sunday,” 90; cited in Rethinking Constantine: History, Theology, and Legacy, edited by by Edward L. Smither, Oregon: Wipf and Stock Publishers, 2014, p. 109.

“Piansakna khempeuh a kizawhna ciaptehna ahi Sabbath pen Khazih thawhkikna pahtawina in Sunday ni tawh kikhek ta hi.” The sabbath, which represented the completion of the first creation, has been replaced by Sunday which recalls the new creation inaugurated by the Resurrection of Christ. —Catechism of the Catholic Church, Section 2, Chapter 1, Article 3, #2190

 “Pasian in khuamial pan khuavak a khenkhiat ni, leitung a bawl ni le Zeisu sihna pan a thawhkik ni ahi ni masa ni, Nipi ii ni (Judah te Sabbath zawh ni masa ni,) in ih kikhawm hi.” “We all gather on the day of the sun, for it is the first day [after the Jewish sabbath, but also the first day] when God, separating matter from darkness, made the world; and on this same day Jesus Christ our Savior rose from the dead —Catechism of the Catholic Church, Section 2, Chapter 1, Article 3, #2174

“Emperor pen Ni-pasian banga theihpihna leh biakna pen Simlam biakna ahi ‘Kumpi-Ni’ in hanthawn a, ‘Ni-paksakna’ a kithehthang theih nadingin ki-ukna in tha pia hi cih lunghian anding omlo hi.” “The identification and worship of the Emperor as Sun-god, encouraged by the Eastern theology of the “King-Sun,” and by political considerations, undoubtedly contributed to the diffusion of a public Sun-cult.” Franz Cumont, The Mysteries of Mithra, 1956, p. 101.

 Semiramis in “Ni biakna dingin nipi kaal nimasa pen ni (the first day of the week) hi ding hi,” a ci hi. Tua kipan in nipi kaal sung nipi masapen ni pen Ni biakna ni (Sun’s day =Sunday) hong kiciamteh ta hi. Hih pen Ni biakna leh Sunday tanna kipatna hong suak hi.

Babylon mite in Nimrod biakna ni ding aseh Sunday ni pen Roman Catholic te in na la sawn uh hi. Pope Sylvester in, “Nipi kal khat a ni masa pen Sunday ni Zeisu thawhkikna phawk den nadingin ih tang ding hi” ci-in thupia hi. – “Sun worship was the earliest idolatry.” -Fausset Bible Dictionary, p. 666.

Tua “Ni biakna in amasa pen milim biakna ahi hi.” “Sun worship was the earliest idolatry.” -Fausset Bible Dictionary, p. 666.

Milim biakna masa pen ahi Ni biakna panin hong kizuisuk Sunday (Sun’s Day) pen Nipi Ni ci in Tedim Lai Siangtho in na tei ahih manin, vana om Ni(Sun) thupina kipsakna in Nipi Ni cih kizang hi.

Lai Siangtho Siksante

*TDB ci a kiciamteh te pen Myanmar Bible Society of Myanmar in a hawmkhiat Tedim Lai Siangtho (Tedim Bible), 1983, 2004 pan kizang ahi hi.  Myanmar Bible website pan kizang sawn ahi hi.

*ZSV ci a kiciamteh te pen Bibles International Myanmar Society in a hawmkhiat Thuciam Thak, Zokam Standard Version, 2014 pan a kila ahi hi.

*ZIV ci a kikiamteh te pen The Bible League te hawmkhiat Lai Siangtho, Zokam International Version, 2014 pan kila ahi hi.