ZSS 3: SABBATH: SUAHTAK  NI

Lesson 3       SABBATH: SUAHTAK  NI

July 13 –  19

                                

Sabbath  Nitaklam                                 July 13

 Tukaalsung sim ding:      Exodus 16: 6-18; 20: 8-11; Deut. 5:12-15; Matt. 12:9-13; Lev. 25:1-7.

Kamngah: Tua ciangin, Amah in, “Sabbath ni, mihingte phattuamna ding a kibawl hi a; mi pen Sabbath ni phattuamna ding a kibawl hilo hi.” Mark 2:27.

            Pasian in, piansakna kaal khat sungah Sabbath a nunung pen in piangsak hi. Tua ni atawlnga mawkmawk hilo in, piansak nasepnak, a khawlta ahi hi.Sabbath in, eite hong bawlna thu leh, Pasian tawh kizom tawntung ding i hihna honglak hi. Pasian in amite agupkhiatna ding, a geelna ah, Israel mite minam lian in a bawllai pekpan in, Sabbath hong kidawkpah hi. Hebrews mite a dingin thu laigil mahmah ahi hi.

            Sabbath thu i kikup nakleh, a tandan dingin hong zui pahpah hi. Hihloh ding bangteng om hiam? Tuate sangin, Pasian’ mi siangthote ading in, hong hehpihna leh hong vaihawmsakna te limlak ahi hi.Zeisu in zong, nisagih Sabbath pen mite a dingin kibawl a hihi na ci hi. “Sabbath i phawk manin” nisim eite hong puahpha a, midangte a dingin zong thupha a hihi.

            Deut. 5 sungah, gupna, tatkhiatna pen thukham 4 na i thu bulpi ahi hi.Israel mite in khang tawntungin a gengen ding uh tangthu khat, Sabbath nisim in a gen dinguh ahi hi.Tangthu masa pen in, Egypt gampan hong paikhiatna thu ahi hi. Pasian leh hong gupkhiatna thu a tel semsem uh ciangin, Sabbath simin amau kha gupna ciaptehna ahi hi.

 

Sunday                                                   July 14

Manna A Kicing

            Sal in aom khit uh ciangin, a nuntakzia te uh kiamcip a hih manin, a hoihzaw nuntakzia te neithei dingin, a suakta thak a mite, Pasian in lamlak hi. Minam thak a hih uh manun, thukhun hoih penpen mah Pasian in na pia hi. Amasa lamteng pen, Israel minam te ngeina bangdaan hongsuak mai hi.  Gamlak ah kum 40 sung sinsen hong vakthap uh ciangin, lungsim siangtho tak tawh Pasian vaihawm sakna bangbek in nungta uh a, zingsang simin, a giahphual kiim leitung ah, manna an, Pasian in pia tawntung hi.

            Exodus 16:16-18 sim lecin, mi khatsim a ding a ciangtanh sakna, na koici ngaihsut hiam?

…………………………………………………………………………………………………………………..

            2 Cor. 8:10-15 sungah,  Paul in, Khristian te etteh ding a cihna ah: “Tu laitak note cithei na hih manun, amau cihmawhna te ah huh le uh cin, note in haksatna na tuah hun ciangin zong, amau un note hong huhdinguh a hih manun, note khat leh khat na kihuh diamdiam dinguh ka deihna ahi hi” (aneu 14).

            Israel te bek hilo eite a ding zong a theihhuai thu in, Pasian in piancil laipek panin, a kicing mahmah in hong vaihawmsak sa hi. Ei a ding i kisapzah bek la in, a dangteng mi zong hawmsawn leng, i vekpi in Pasian in hong vaihawmsak kimsa ahi hi. Tuni ading akicing bek lakna in, a zingciang a ding a tamzaw lai hong pailai ding cih muanna ahi hi. Nenniamte, Israel te bang pen, Pasian in muanna leh hop sawn nopna lungsim neih ding hong deihsakna hi.

            A ciaptehhuai zawlai thukhat in, Friday ni simin,leitungah manna a zahnih om tawntung a, kiginni a hih manin,  a zingciang Sabbath ni ading in a zah nih tawm ding uhhi. Tuabang a tuam piakna mahmah zong, kisapna khempeuh Pasian muang ding cihna hi.  Pasian piaksa ni sagihni nuamtakin tawlngak theihna hun hoih zong a ngah hipah uhhi.

            Sabbath ni in, Topa hong piak dingte nuamtak i santheihna dingin, Friday nisim in bangteng i hih ding hiam?

 

Monday                                            July 15

Sabbath a Ding Thu Nih

           Exodus 20:8-11 le Deut. 5:12-15 na sim ciangin, hih munnihte in khat leh khat bangci ki huhthei uh hiam?

…………………………………………………………………………………………………………………..

           Phawk cih limlim pen, Pasian in a bawlsa mite’n a pianna uh e, tatkhiatna thu a theihtheih na’ngun thupisak limlim hi. Thukham nambat 4 na ah hong kilang khawm uh a, Sabbath leh a zatdan te hong kizom mahmah uh hi. Zuau pasian tampi omna gampan hong paikhia a hih mah bangin, Pasian taktak piangsakpa a phawk kik uhkul hi.A hoihpen lampi in Sabbath mah hipah hi. Nipi kaalsung teng paingei a pai napi, Friday ni in manna val a ngahna uh pen, piangsakpa Pasian vangliatna a hi hi. Exodus 20 in, Pasianpen piangsakpa ahihna lim gen mahmah phadiak hi.

           Sabbath vai hanthotna te gel pen, Pasian leh mihing kizopna hoih ding deihna vive hi. “Keimah in amaute misiangtho a ka bawlna thu a phawkna dingun, kote ki kal ah thukimna limin, Sabbath tan ding kapia hi” (Eze. 20:12).  Hih minam te bek zong hih tuaklo hi. Amau te minamthak khat a suakkhit uh teh, midangte tungah a hoihna lakin, thupha a ngahsak dingte a hi uhhi.

           “Tua a hih ciangin Sabbath na tan ding uh Topa note Pasian in thu hong pia hi” (Deut. 5:15). Ei hong piansakna leh hong tatkhiatna phawkna in Sabbath i tan ciangin, Pasian tawh kizopna bek thamlo, i kimkot tawh kizopna zong a hoihsak i hihi. Pasian in ei hong hehpih mah bang in, eite’n zong midangte i hehpih thei ding uhhi.

           Sabbath tanna in eite koibangin hong hoihzawsak, midangte hong donsak, hehpihsak thei ding hiam?

Tuesday                                                           July 1

Kikimciat Ni

            Thukham sawmte i simsuk pak ciangin, Exodus 20 leh Deut. 5 na te in, thukham 4na pen a kician zawdeuh in honglak hi. Thukham pawlkhat te pen kammal 3 khawng bek pha a (Hebrew lai ah bel malnih hi), thukham 4 na ciangin bel, bang hang, bangci leh kua’n phawkding hong deih cihte om neunau lai hi.

            Exodus 20 : 8-11 simin.  Sila, nasem, zin leengla leh gannote thu bangteng gen hiam?

…………………………………………………………………………………………………………………..

            Hih Sabbath thu hilhcianna te ah midangte tungah mungtup in nei hi. Sigve K. Tonstad in a genna ah, “Sabbath thukham in, a niam lampan a sanglam kahto zaw a, a sang lampan a nuai ah tuaksuk zawlo hi. A neupen leh thanempen te don masa hi. Tawlngak ding a kisampen te in: sila te, pemta te lehnasem gante a hi uh hi” The Lost Meaning of the Seventhday (Michigan: Andrews University Press, 2009) pp 126,127.

            Thukham in Sabbath ni pen, mi khempeuh in a pahtawi dingin hong ngen hi. Sabbath khuavak sungah eite khempeuh i kikimgai hi.Nasep ukpa na hih leh zong, na nasemte Sabbath ni in na nasemsak theikei ding hi. Pasian in tawlngak ding ni a hongpiak a hihman hi. Nasepnei, sila khat na hi phial zongin, Sabbath in, mi khem peuh a kikim a ki piangsak, leh ki tankhia a hihlam hong phawksak hi. Sabbath tang lo mite “peemta te in a hi zongin” (Exodus 20 : 10) Sabbath ni hamphatpih dinguh ci hi.

            Israel te pen migam ah sal in omngei uh a hihmanin, a lungsimpuak lui te khempeuh a kikheel na dinguh ngiimna ahi hi. Gamthak ah om dinguh hi a, a nengniamte (Egypt te) ngeina khawng a zuih dinguh Pasian in deihlo hi. Mipi ngeina khawngzong Pasian in pia a, nipikaal sim in, Pasian maiah kikim i hihna hong phawk sak na’ng zong hongpia hi.

            Na kimkot a mite tungah Sabbath na koici hoptheih ding hiam?  Amau un Sabbath hangin bang hamphat lawh thei ding uh hiam?

 

Wednesday                                   July 17

Damsakna Ni

            Zeisu leitungah a omlai in, Sabbath leh a tandan man taktak te a kihilhcian lai in, biakna makai tampi takte a dingin, Sabbath in hong tuampian mahmah bang a hi hi. Suahtakni ding sangsik in, a khauh mahmah taangngeina khat suaksak pongmawk uh hi. Zeisu in bel tuate nakpi takin nial a, a diakdiak in, mipi a mawhsakna te uh nialpha mahmah hi.

            Sabbath ni in, damlote a damsakna te khawng zong kician mahmah hi. Zeisu in, Sabbath nipen bangci dan ni cih a ki theihthei na dingin, tua ni in na lamdang a tuamtuamte bawl kaltang zaw hi. A tangthute simleng, Sabbath ni in damsakna nasep a kilawm zia te genphapha hi. Pharisee te’n lah, tua Zeisu kammalte mahtawh, thah lup theihna’ng mawhzonna bulpi in zang uh hi.

            Zeisu in Sabbath ni a damsakna a bawlna te Matt. 12:9-13, Mark 1 21-26; 3:1-6; leh John 9:1-16 sungpan simin. Hih tangthu te sungpan a kician a kidawk velval bang thu peuh na mu hiam?

…………………………………………………………………………………………………………………..

            Zeisu in Sabbath ni thupisak hi. Tua ni in i innkuan, i pawlpi, leh i vengte in Pasian tawh hoihtak kizopna i neih theih na’ngin, daai i kaih kulphial hi. Eimau vai khawng hangin angkhual tak a tan ding hilo hi. Zeisu in “Sabbath ni in a hoih sepding a kilawm hi” (Matt. 12:12) na ci hi.  Pawlpimi tampitakte in, na hoih tampi semmah uhhi. Huhna nasep a tamzaw i semthuah laizaw ding hi.  Pasian in, a liamte, nenniam te, a ki awlmawhlo te don dingin hong sawl hi.  Sabbath ni in, eimau nasepte nusia in, Sabbath tandan maan a hi midangte donna in hun i zang ding hi. “Thukham 4 na sungah, Sabbath ni pen tawlngakni leh biakpiakni ci a hih manin, i nisim nasepte nusia in, hehpih nasep, don leh khoi nasep te i sem ding hi. Tua ni in, itna tawh, thuaksiate noptuam sak ding, adah te i hehnem ding hi” (EGWhite, Welfare Ministry 77).

           Sabbath ni in mite a ding a hoih bang na bawl hiam?          

 

Thursday                               July 18

Leitang ading Sabbath Tawlngakna

            Sabbath pen Israel mite lungsim sungah a tengcip ngiat thukhat ahi hi. A hih hang, Sabbath thukhun in kaalkhat khatvei Sabbath cih ziau hilo a, kum sagihna kum zong Sabbath kum hi a,  kumsagih mun sagih kum 49 khit kum 50 na zong Jubilee kum ahi hi.

            Lev. 25:1-7 simin. Hibang ki makaihna te bang ciapteh huai hiam?  Na nuntakna le na nasep nate, hihte tawh bangci gawmkhawm in na koici zat hiam?

…………………………………………………………………………………………………………………..

            Sabbath kum sung peuhmah, leitang pen khawhloh in ki tawlnga sak hi. Leitang kepcing dan kician mahmah hi a, tua bangin a zang tam mahmah hi. Kum sagihna kum pen sila te a dingin thupi mahmah hi (Exodus 21:1-11).  Mi khat peuhpeuh leiba thangba hangin sila a suak uh leh : kum sagihna kum ciangin suakta ding hi. Tua banah, leiba khempeuh zong ki maisak hi (Deut. 15:1-11).

            Gamsungah a omlai un Israel te manna a piak dan mah bangin; Sabbath kum in zong, khai ciinglo uh a, Pasian in a nungkum in Sabbath kum a ding tawh a kicing dingin an piangsak hi. Tua mahbangin, sila suaktakna leh leiba maina zong hehpihna nasep hi a, eite kisapna te, Topa in hong sik cih muanna hipah hi. Thukhat panin, amau meetna ding khawnglel tawh, midang khawngte mawk simmawhlo ding cih nopna ahi hi.Sabbath thukhun leh omzia te gelpen, Israelte tawh cikmah hunin ki khen theilo ding hi. Tulai Sabbath tandan zong, i khalam hong kemcing thukhun hi pah hi. Thukhat panin, Zeisu’ kammal bangin Ama gam leh dikna zon masakna hi a, “Hih nate na kisap lam uh, vantung ah na Pa un a thei hi” (Matt. 6:32,33).

           Sabbath ni i tanna in, a dang ni gukte koibangin lamdang sakzo thei hiam? Aih kei leh, a huaiham na hi a, angkhual na hi zongin, Sunday pan Friday dong bangmah awlmawh neilo hile cin, Sabbath ni in hihte khempeuh bangmah hih kei lecin bang a ci diam?

 

Friday                                                        July 19

Ngaihsut beh ding: EGWhite  lai Patriarchs and Prophets sungpan “Santuipi Pan Sinai” laimai 295-297; “Sabbath” laimai 281–289;  Desire of Ages sungpan Sigve K. Tonstad lai “The Social Conscience of the Seventh Day” lai 125-143 In the Lost Meaning of the Seventh Day cihte simin.

            “Zeisu in thuakgimte noptuamsakna pen Sabbath thukham tawh tonsak hi. Vantung leh leitung kikal kahto tuaksuk a om vantungmite’ nasep te tawh ki zawi tawn hi.Mite’n zong tua ni in a sep dinguh nei veve hi. Nuntakna kemcing ding, damlo te don ding, ki tasam te huh ding hi. Sabbath ni in, thuaksia te a donlo peuh mah mawhbaanglo ki cilo ding hi. Pasian tawlngak ni pen mite a ding a kibawl hi a, hehpihna piakding hanciam ni ahi hi.Pasian in Sabbath ni a hi a, nidang khatpeuh a hi zongin, naikhat bek thuaksiatding zong hong phallo hi” (EGWhite Desire of Ages 206,207).

Kikup ding Dotna te

  1. Sabbath pen Pasian na muanna lakkhiatna in na bang-ci lakngei hiam? Na khansung in Pasian na muanna dungzui in, manna bangin phutkhak na neingei hiam? A omkhakleh na lawmte hawmsawn dihin.
  2. Exodus 20: 8-11 le Deut. 5 :12-15 sungte ah Thukham 4 nai muhna bangin, Pasianin a tumdang limlim in honglak hi. A tumdanna namkhat genkhia in.
  3. Lawmte lak aih keileh zong a mimal in na kikup dingun: Sabbath thupha te na vengsung vuah na koi ci hopsawn thei ding hiam?
  4. Sabbath in na nuntakdan hong koici kheelsak thei hiam? Sabbath thukhunte in hong sukkhak saktheih ding na omdan bangte omlai hiam?

Tomlakna:   Pasian in hong piansakna leh hong tatkhiatna i phawkkik zelzel na dingin Sabbath hongpia hi. Ama hong vaihawmsakna hong sikna muang ding, liangko kikimding deih hi. I khalamki-ukna thukhun zong hi ding hi. Zeisu in damsakna nasep tawh lim hong lakkhinzo hi.

Download (PDF, Unknown)