ZSS 4: Langdonate Maingat

Lesson 4:                                    October 19 – 25

         

Langdonate Maingat

 

Sabbath Nitaklam                                   October 19

Tukaalsung simding: Ezra 4: 1-5; 2Cor. 6: 14; Ezra 5: 1-5; Haggai 1; Ezra 4: 6-24; Nehemiah 4; Nehemiah 6: 1-13.

                                                         

Kamngah: “Ahi zongin Pasian in Judah upate huh ahih manin, Darius kiangah athu vatungin ama tungpan thu akingahkik hun dong a nasep zonna uh kikhaktan lo hi”.  (Ezra 5: 5).        

          Ezra 3-6 sungtengah, biakinnpi lamkik aki langdona tangthu thulu daan in kigelh hi. Hihteng telmahmah leng, a thupuak buppi ki telcian ding hi.

          Ezra’ min zong 7: 1 pan dawkpan hi. BC 457 kumin amah hongtung a, thute kikhel toto in, khuapi leh biakinn lamkikna zong semzel khawlzel uhhi. Tua khit kum 13 (BC 444) ciangin, kumpipa Artaxerxes sawlna tawh, Nehemiah hongtung leuleu a, lamkik nasep zong a nunungpen kipanpha kik leuleu hi. Langdona tampi takmah ommah taleh, Ni 52 sungin nasep kizo ta hi (Nehemiah 6: 15).

          Ezra laibu leh Nehemiah laibu nihgel adingin, Pasian’ nasep langdona pen athubulpi hongsuak hi. Tua ahih manin, langdonate khempeuhpen amau adingin kilat luatna ding omlo hi. Leitung koikoi ah omtaleng, Topa’ nasepna hong kilangdo lel ding hi.  Satan in, ama ading a lauhuai Zeisu’ lungdamnathu a kizeel mengmeng ding laulua a, langdo thei zahin langdo hi.  Ezra leh Nehemiah laibu sungah, mipite in langdonate koici maingat uh hiam?

 

SUNDAY                                                         Oct 20

LANGDONATE KIPANTE 

          Ezra 4: 1-5 simin. Israel mi a beibaangte in, biakinnpi lamkikna ah midangte huhna, banghangin nial uh hiam? 

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

          Veng le paam te’n huh nuamin a ngetnate banghangin nolh uh hiam?  Tua munmah ah a hangthu ompah hi. “Galte” in huhnuam in ngenuh cihi. Galte ahih manin huhna nolhzaw uhhi.

          Banghangin “galte” ci uhhiam? 2Kings 17: 24- 41 sungah, hih mite pen, gam dang pekpek panin Samaria gam a teng Israel mite hawlkhia liangin, aki lutsak tawm mite ahi uhhi. Assyria kumpipa in Siampite sawlin tua gam Israelte’ Pasian thukhamte hilhsak hi. Bangbang hi taleh Canaan pasiante tawh gawmkhawm pahpah uhhi. Tua ahih manin, a beibaang Israel mite in, hih biaknate, a biakinnpi sung hong lutpih dinguh lau ahih manun, “Hong nolh ung, lungdam” acih uhmah hoihpen hi.

          Hihthu khempeuh abulpi in, tanglai apu apate uh, gamdangah sal dingin a hawlkhia, milim biakna upnate leh Pasian’thu helzau zel uhhi.  A kilawmpen dingin cileng, biakinn thak a lamuh ciangin, a kimkot aom midangte tawh kizopna kip mahmah nei zaw leh kilawmzaw ding hi.        

          Hih munsan ah a nolh zawk uhpen hoihzaw ahihna bangdang namuhbeh lai hiam? (Ezra 4: 4, 5) 

 ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

          Huhtheih ding ngetnate sangnuam hileh, saan theih na’ng bang thugui peuh hoihnasa hiam? 2 Cor. 6: 14 in bang hong hilh i ci diam?  

 

MONDAY                                                 October 21

KAMSANG te’n THAPIA

          A kimkot panin gamte’n nak langdo mahmah uh ahih manin, Ezra 4-6 sung bang ahih leh, biakinn lamding bang zong ngatuak nawnlo uhhi.  Nungin i cihsa mah bangin, Ezra 4:6- 6:22 sungteng pen khangzui a ki ciamteh hiselo ahih manin, alian 4 na simma in, alian 5 na sim masazaw ding hihang.

          Ezra 5:1-5 simin.  Pasian in, Kamsang Haggai leh Zechariah tegel, Jewte kiangah thapia dingin bang hangin sawl hiam?  Amau thapiakna in bangzah phattuamna omding hiam?

 ……………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………..

          Jewte lau uh ahih manun innlamh nasep khawlphot uhhi.  Aih hangin Pasian in, ngiimna tawh lamkik veve ding cih sawl hi.  Amaute lau mahmahuh ahih manun, thapiakna khat a bawlsak kulta hi.  Kamsangte sawlin paisak hi.  Mite’ langdona mai mai in, Pasian’ nasepna khawlsak zolo hi.  A zenzen in, amau Jewte teekteek mahin langdo hi mahleh zong, Pasian in tua nasep nusia tuanlo ding hi. Kamsangte zangin mipite hanthawn in seploh phamawh in semsak hi.

          Haggai 1 simin. Bang thupuak a, eite aading zong bang thalakna i neithei diam?

 ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

          “Kamsang Haggai leh Zechariah tegel pen, haksatna te phu ding ngiat a kiteel a hihi. Hih kamsang tegel in, mipite haksat buaina a thuakna hangthu pen, Pasian a masakloh uh hang hi cih hilh uhhi. Pasian pahtawi in, zahtakna pia in, Pasian’ mai ah kiniamkhiat uh hileh, biakinn lamding kin masak in nei ding, Pasian’ ompihna ngen masa dingin hanthawn uh hi.” EGWhite, Prophets and Kings, laimai 573, 574.

 

Tuesday                                                October 22      

Nasep Langdo in Lungphona

          Ezra 4:6-24 sungah “galte’n” Jerusalem a nasepnate khawlsak nading bang hih uhh iam?

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

          “Gamsung mite” in Jewte le a nasepuh langdona lai bawlin, Kumpi Darius leh kumpi Xerxes (Ahasuerus) Artaxerxes zong a kici tungah pia uhhi (Ezra 5, 6). Jerusalem nasep a kikhawlsak theih na’ng kici peuhmah hihtheih tawpin hih uhhi.   

          A kimkot vua gamte in, tua khuapi a ki lamkik peuhmah leh, Jerusalem khua in atang atuan pan kipan langdona leh buaina hongpia den ahih manin, kumpipa in zong ama ukzawhna neizo nawnlo dinghi ci uhhi. Kumpi Artaxerxes in, Jewte pen, suahtakna ngahna ding leh kumpi langdo kikna ding bekin khuapi leh biakinnpi lam kik uhhi in sangzaw ahih manin; nasep khawl ding thupia a, a lambeh theihloh na’ng un galkapte sawl in cingsak hi. Tua bangin zawhthawhthu in, Pasian nasepna ki tawlnga sak hi. 

          Ezra 4: 23, 24 simin. Jewte in a innlam uh banghangin khawluh hiam?  Pasian in lamkik ding deih cih theilo uhhiam? Bang thu hong piang hiam? 

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

          Khuapi leh biakinnpi lamdingin Pasian in sam cih Jewte in thei cian mahmah napi, langdona nasia mahmah ahih manin, lau mahmah uhhi. Tua manin paulam zonguh a, “tulaitak lian hunhoih kei, Pasian in, hong deihsak takpi leh, lampi khat hong honsak samlo diam, i ciahkik khak khawng khialzaw ihi tam” peuh cici uhhi. Pasian in hongsam cih thei gige in i nasepna ah, haksatna in hong lungkhamsak ciang in, Pasian’ makaihna khawng i muanglah thei hi. Khial khawng i kisa ziauziau thei hi. Lungsim patau in, cih na’ng theilo in, Pasian bulphuh ding sangsik in i lungkia thei hi.

          Pasian in hong sam cih thei pipi mah, haksatna na phutkhak ciangin, nalung a hiang ngei hiam? (Tuiphumpa John tangthu ngaihsun lecin) Bang pilna na ngah thei diam?  

 

Wednesday                                             October 23

Nehemiah Nasep Kipan (BC 444) 

          Nehemiah 4 simin. Langdonate maingat in, Jewte in Nehemiah makaihna tawh bang bawluh hiam? Pasian in hongkem lelding hi ci in mawk omsangin, galdo dingin a kisak uh banghangin hoihzaw thei hiam?

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

          Kipan zel khawl zel mah tawh khatvei kipanpha kik uhhi. Thungetna tawh, Nehemiah in, galvilna bawl hi. Sun leh zan, a hunhun in, mi kikhel in, gal hong nai ding vilsak den hi. Khuapi kulh kiimah, innkuan simin, hiam tawisak a, galsim ding kigingsak hi. Nehemiah in ama mite pawlnih khen a, pawlkhat in nasemin, pawlkhat in, hiam tawisa in galvil uhhi. Galte tawh akinai pen, kulh bawlte adingin, a tuam vilvel in vaihawmsak lai hi. Khut langkhatin leiseek, suang leh masala a tawikawm in, khut langkhatin galhiam zong tawikawm lailai hi. Langdonate maingat sitset uhhi. Amau hihtheih tawp hih uh a, Pasian in zong, ama’ lampan huh veve hi. Nehemiah’ upna in mi huzaapzo mahmah hi. Tutphah tungah tu in, Pasianin hongsep ding ngak mawkmawklo in, a siamtawp mahun nasem uhhi.    

          “Amaute kihta kei unla, Na sanggamte, na tapate na tanute, na zite uh leh na inn na lote ading in, gal hongdosak, a lian, akihtakhuai, Topa phawkun” (Neh. 4: 14). “Eite Pasian in hong dosak ding hi” (Neh 4:20). Hihbangte tawh amau thangah zelzel uhhi.

          Jewte in tawlnga saknuam a langdodo mah taleh, Pasian’ kamciam muangin semtentan uhhi. Pasian min tawh ahi a, upna hang ahi a, haksatna langdona a om ciangin “Pasian in hong dosak” cih phawk in. A nunungpen in Jewte in, amau nung ah Pasian omkhilkhial cih thei in tuabek tawh thala uhhi.

          Na nasepkhat peuhpeuh pen, Pasian deihna ahihlam na thei hiam? Theih ding thupi mahmah khatah, Pasian’ deihna bangin nasem nahihlam koici theih ding na hiam?

 

Thursday                                        October 24 

“Nasep Thupi” Sem 

          Nehemiah 6: 1-13 simin. Nehemiah in Jerusalem ah “Nasep Thupi” sem ahih lam bangci theih hiam? (Neh. 6:3).  Amah khawlsak nading bangpeuh kibawl hiam?   

        ……………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………

          Nehemiah nuntakzia teng alian 6 sungah tampi ki ciamteh hi. Sanballat leh Geshemte in, thu-kikumkhawm dingin Nehemiah samsam mah taleh, Ono zaang kuam pen galte huamsung ahih manin, Nehemiah pailo lel hi. Sanballat, Tobiah leh Geshemte in, kulhpi kizo a, kongpi a kikhakcip dong bekmah hun ngah uhhi. Persian kumpite in amau kemcing uh ahih manun, galte’n zo zolo uhhi. Makaite’thu mang kei leh bel, galte’n zo thei ding hi mahleh, amau lungkia hetlo in, Nehemiah paulo phial mahleh, ama’ thupiaksate zui cinten uhhi. Langdona khempeuh azuihdaan patauh huai mahmah kha ding hi. Tua ahih manin, amah’n zong “Nasep thupi kanei hi” (Nehemiah 6:3) naci hi.

          Leitung dinmun cileng zong, a zahtakkaai mahmah, munsang, kumpipa kiang ah ngaihsutna piaktheih dinmun ahi “haitawi” nasep asem hi. Himah taleh, aki siacip khua khat lellel, puahphatkik pen banghangin “nasep thupi” ci thei hiam? Pasian’ min thansak nading nasep ahih manin “thupi” na ci hi.

          Pasianin biakinnpi a bawlsak ciangin zong, mipi te’n siangtho tak leh, zahtak huai takin azat theihna dingin, “Siampi” koihngiat hi. Pasian’ sianthona pen kimu mengmenglo ahih manin, Israelte kiangah zahtakna tawh kamai ah hong lut-un ci in sawl hi. Nehemiah in, biakinn huang sungah mikim lutthei ding himah leh, asunglam zaw ah lut theilo ding cih nathei hi. Shemaiah in bel, a kammal tawh ahi a, gamtatna tawh ahi zongin, Pasian makaihna langdopa ahihlam kilang hi.  

          Tuni tu hunin, biakinnpi omnawnlo phial mahleh, Pasian’ sianthona i bangci muhtheih hiam? Pasian’ sianthona i theihtelna in, mawhna tawh akidim eite, singlamteh zong dingin koici bangin hongsawl thei naci hiam?

 

Friday                                                       October 25

Ngaihsut beh ding: EGWhite lai, Prophets and Kings laimai 635 – 660 sungah “The Builders on the Wall”, “Lauhthawn a Sumngetna” leh “Milimbiate ngiimna” cih te simin.  

          “Nehemiah hun in, muhtangpi a langdote, pawlbawl mahmah napi a langdote khempueh in, tu hun Pasian’ nasem te ading pilna a hihi. Christiante pen, a heh mah mah galte’n hong dolo zaw ding a, thadahna, lung kituak khollohna, lumbek a omna, lawm leh gualte’ khemna te in hong dozaw ding hi”  EGWhite, Prophets and Kings, laimai 644.

          “Nehemiah in, Pasian tungah ki aap cinten in a omna in, galte adingin, lelhna piangsak hi. A thadah kha pen, mawhzolna in zawhnop samahmah a, ngiimna kip a nei kha sungah, dawite’n luthak sa uhhi. A mainawt upna in thanem mengmeng lohi. Atunglam, anuailam, akimkot ah Pasian’ itna kip mu hi. Pasian’ nasem taktakte in, Pasian’ itna sungah bulkip nei ahih manun, cikmah hunin lel ngeillo ding uhhi” EGWhite, Prophets and Kings, Lai 660.

 

Kikup ding Dotnate:

 

  1. No leh no Zerubbabel leh Jeshua dingin kingaihsun unla, gamdang makaite in huhna hongpia nuam in hong ngen ci in kineih un. Tua huhnopna a na saanloh uh hoihzaw cih phawkkik un. Adventist i hih mahbangin, upna dangte in, hong pawlpih nuam mahmah cih ngaihsun un. Thumaan leh thumaanlo i koici theihtel thei ding hiam? Bang dinmun a zui ding hiam?

 

  1. Lai Siangtho sung tawntungah leitung thute in, upna nawngkaisak tawntung cih i thei khinzo hi. Taanglai Israelte, Babylon ah a omna mahmah zong pilna lianpi khat i ngahna ahi hi. Tua lauhuai nate pial nuamlua a hanciamna in bang lauhuaina piangsak thei zaw hiam? Zeisu mahmah Sabbath palsat ci in a kingawh laitak in (John 9: 14-16), amau mawhsakna in midangkhat adingin a hoihzaw a paithei a hihna bang namu hiam? Bang ci bangin ki thutuakna a om thei diam?

Download (PDF, 146KB)