Zomi Sabbath School 11: A Nungtolh Mite | ZomiSDA

ZSS 11: A Nungtolh Mite

Lesson 11:                                      December 7 – 13

A Nungtolh Mite


 

Sabbath Nitaklam                                 December 7

 

Tukaalsung sim ding: Nehemiah 13:1-9; Deut. 23:3- 6; Neh. 13:10- 14; Gam. 18:21- 24; Neh. 13:15-22; John 5:5- 16.

 

Kamngah: “Tua ciangin Sabbathni asiangtho in a omsak theihna dingun amaute kisiansuah tawmin, kongpite hong cinna dingun, Levi mite kasawl hi. Ka Pasian aw, hihthu ah hong phawk inla, Na itna tawh kizui in siatna panin kei hong pengsak in.”  (Nehemiah 13:22).

 

          A lian 12 leh 13 sungah, Nehemiah in, Babylon ah ciahkik hi. Bang tanvei taam cihbel kitheilo mahleh, 430 – 425 BC sungteng hihtuak a, Israel mite ana nung tolh man uhhi. Pasian tawh thukiciam nanei khinzo uh a, milim biate tawh teengzau lo ding, Sabbathni hoihtak kemcing ding, biakinnpi leh sawm a khat leh sumpi (Neh. 10) hoihtak kemcing nu’ng ci akamciamte palsat gawpkhin uhhi.

          Nehemiah hong ciahkik hunkhawng in, Pasian kiangah a ki aapnate khawng zulhzau mahmah ta uhhi. Sawm a khat leh sumpi pia nawnlo uh a, biakinn zong thudangin zangta uh banah Sabbath zong hoihtak siangtho saklo in, midangte tawh zong kitengzau gawp uhhi. A suukpen ah, Makai dingin a sehpa mahmah in, Pasian tawh kizopna thanem mahmah hi. Tua zah liangin kikhel atheih ciangin, Nehemiah heh mahmah in kitomgawp hi. Mawksaan lo in, Pasian minthan nading in nakpi takin gamta kik leuleu hi. 

 

Sunday                                                December 8     

Biakinn Kimakaihzia Thaanghuai

           Nehemiah 13 pen, amau lakah teeng milimbia Ammon mite leh Moabite mite thutawh kipan hi (Neh. 13:1-3). Hih munsanah, Pasian deihna a zuilel gamdang mite hawlkhia hi cilo a, Pasian hong uppihlo minamdangte hawlkhia hizaw hi. (Deut. 23:3- 6). 

          Nehemiah 13:1- 9 simin. Eliahshib leh Tobiah cihte kuate hiam? Neh. 2: 10, 19; 3:1; 12:10, 22: 13:28.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

          Eliashib leh Tobiah tegelpen, Nehemiah laibu sungah mi kician mahmah hi. Eliashib pen mipite’ siampilianpa ahih banah biakinn ukpa zong hilai hi. Tobiah pen galte ahi Ammon mite hi a, Jerusalem lamkikna ah nakpi takin Nehemiah langdo hi. Eliashib leh Tobiah tegel inzong, tanau kitenna tungtawnin sunghta putu ahi uhhi. A kitenna taktak itheihloh hang, Tobiah in Jew min (Topa Hoih) cih khiatna a nei minkhat nei hi. Jewte lakpan khangkhia hihtuak khollo hi. A zi pen Arah bangkua pan hi a, laibu in genlianlo himah leh, Eliashib behnu hihtuak hi. Tua banah, Nehemiah galpa Horon mi, Sanballat’ tanu in Eliashib’ tuupa tawh a kiteng hi. Tua ahih manin, Nehemiah’ galte in, ukpi lampanin nasiatakin honglutin, Nehemiah’ makaihna zong sukha mahmah hi.

                   Mangpipa omlohkal in, siampilianpa in, Tobiah adingin biakinn deikhat seh tuamsak a, sawm a khat, sumpi leh piakkhiat tuamtuamte humcip sak hi. Tobiah in biakinn huangsungah khantawn omthei dingin thupia a, gam makaipi khat suaksak hi. Galte in Nehemiah a hepkhiat theihna dingun, a utut tenguh bawl uhhi. Ahih hang, Nehemiah bel, tu mawkmawk hetlo hi.        

                   Pasian’ mite, tanglai Israelte ahi a, tu hun Lai Siangtho thak zui Christiante ahi zongin, lampial ding abaih mahmah lel hiam? Tua khialhna pan koi bangin kisuakta thei ding hiam?

 

Monday                                                 December 9

Lo sungah Levi Mite

           Nehemiah 13: 10- 14 sim ciangin, Nehemiah in bang azong hiam?

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

          Pasian’ nasepna kipanpih mello ahih manin, lasapawl, kongcingte leh adang biakinnsung nasemte khempeuh in, amau inn kuan nuntakna’ng leh Pasian’ pawlpi a panpih na’ngun lokhosak kik hi. Haksa pipi in azatpih, sawm a khat leh sumpi piakzia khempeuh kimansuah gawphi. Biakinn sungpan tuate tawh kisai khempeuh ki hemkhia gawpmang ahih manin, Nehemiah in puahpha in panphakik ding hi.

          “Biakinnpi kisimmawh bek hi lo in, sumpite zong zangkhial gawp uh ahihman in, apiakhia mipite thadahsak zo hi. Tuabangin alawpna tha bei in, sawma khat leh sumpi pia nawnlo uhhi. Pasian’ nasemte kivaakpha mello hi. Lasapawl leh nasemte khamkhop dinguh kipia mello ahih manin, Pasian’ nusia in, nasepdang asep uh kulta hi,” EGWhite, Prophets and Kings, laimai 670.

          Judahmi khempeuh kikaikhawmin, a kisiacipsa biakinnpi apuahphat kik uh hi a, mipi khempeuh in Nehemiah nasepte pen mipite ading ahihlamtel mahmah uh ahih manun, Tobiah leh Eliashib panpihlo zaw uh a, Nehemiah panpih zaw uhhi. Nehemiah in zong, nasem makai zawdeuh peuhmah, amuanhuai leh athumaan citak tetawh laihsak in, sawma khat leh sumpite hoihtak in kempha kiksak hi. Alui aginalo khempeuh paikhiavat in makaithak guanhi.

          Tua bang himah taleh, a ginalo Siampilianpa Eliashib in a dinmun pen Aaron tungpan aluahsuk ahih manin, taan tuan nailo hi. Nehemiah in siampilianpa khengin mun tampi laihgawp ahih manin, Siampilian Eliashib nasepna kiamtuam mahmah napi, Siampilian hi vevelai hi.

          “Ka Pasian aw hihthu tawh kisai in kei hongphawk inla, ka Pasian’ biakinn leh nasep nadingin ka sepsa gamtat hoihte maimang sakkei in” (Neh. 13: 14) ci in thungen hi. Tua a thungetna in mihing ahihna bangzah honglak naci hiam? 

 

Tuesday                                          December 10

Sawma Khat leh Sumpite

 

          Biakinn vai Nehemiah puahphatna lakah sawma khat leh sumpi vai zong kihel lai hi.

            Num. 18: 21- 24; Malachi 3: 10; Mate 23: 23; 1 Cor. 9: 7- 14; 2 Cor. 9:6- 8 leh Heb. 7: 1, 2 cihteng simin. Hih mun tengin sawma khatleh sumpite pen biakinnpi adingbek hilo in, tu hun eite ading zong thupi ahihna bangzah honglak naci hiam?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

            Sawma khat leh sumpi kidong keileh, biakinn nasep omtheilo hi. Sawma khat piak a kikhawl lianleh, biakinn nasep kiamsuk in, biakpiakna khempeuh lungkiat huai mahmah leltak hi. Biakinn nasemte in, akivaak na’ngun nasepdang asep uh ciangin, biakinn nasep bulphuhzo nawnlo uh a, biakpiakna kiamsuk hi.

            “Sawma khat piakkhiatna pen ama munah etlawm mahmah lel hi. Ngah zahzah tung pan cilel ahih manin, ahau azawng liangko kikimna zong omlai hi. Pasian in ei hongpiak zahzah tung pan in sawma khat aapkik ding hibek hi. Pasianin sawma khat piak ding hong cih ciangin (Mal. 3:10) phalna piaknopna cihte hello hi. Phalna piak nopna tepen ineih dingmah ahihhang, Pasian thupiak hangin a piakhia ihi zaw hi. Sawma khat Pasian’ neihsa ahih manin, hong aap kikun hong ci hi,” Adventists Believe, laimai 304.

            Israelte hunlai thupiang mah bangin, ei pawlpi zong, pawlpi mite’n sawma khat piakei leh, pawlpi puk ding hi. Pasian’ pawlpi leh biakinn sungah nasem kiguai omkei leh, pawlpi in nasem theilo ding hi. Biakpiakna zong kiamtektek ding hi. A thupipen ah, evangelist nasep nungta lo ding hi. Pasian in athubu sungah sawma khat piakding hongngen ahih manin ipiak hizaw hi. Pasian in banghang hong sawl cih itheih zawhloh tampi omhi. Amah’n na khempeuh uk, cih theih ding hong deihna hi. Nasep dante honghoih dandan ding a, na khempeuh Amah aap ding hihang.  

           Sawma khat aapkikna in, Pasian muang ih hihna leh khalam ah eima khantoh nading ahihzawkna bang hang hiam? 

  

Wednesday                                          December 11   

Sabbath Ni Lenggah Cil

          Nehemiah 13: 15, 16 simin. Bang thubuai Nehemiah in phukha hiam?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

            Pawltawm laitakin Pasian’ thumaan ading dintang ding haksa mahmah hi. Pasian in Sabbathni siangthosakin nasemlo ding ci ahih manin, Nehemiah in zong Jerusalem ah tua bangin akizui dingin hanciam hi. Tavuan theipa khat ahihna bek tawh a semkhia ahi hi. Sabbath pen piansaksa khempeuh lakpan amanpha pen ahi hi. Mi khempeuh in leitung nasepte pan khawlin, tuani in Pasian tawh hun lakhawm in ki thaksuaksak kik ding hong deihsak hi.

            A kigen kammal khat ah “Israelte’n Sabbath a kepcing sangin, Sabbath in Israel te kemcing zaw” kici hi. Ni sagih Sabbath in mipite upna nungtasak bek thamlo, Pasian hehpihna amusak vangliatna hi a, taksalam khalam ah phattuamna tampi hong pia hi. 

            Nehemiah 13:17- 22 simin. Sabbathni “sumlei sumzuakna” akhawl na’ngin, Nehemiah in bang hih hiam?

…………………………………………………………………………………………….

            Nehemiah pen Judah gamkee ukpipa ahihna tawh gamthukham aletkip kul hi. Judah gam thukham zong, Pasian thukham tungah kinga ahih manin, tua thukhamte leh Sabbath mahmah kemcing theipah hi. Siampilianpa in siatna lam amanawh pih lai in, thumaan lamah Judah makaite dingtangin hi leh, Nehemiah in hihbang ciang tuakkhalo ding hi. Acillam in Nehemiah in, mizawngte van khempeuh pia  kiksak ahih manin; Eliashib leh Tobiah in thuleh la a kheelte zong bangmah pau ngam nawnlo uhhi.

          Nehemiah in makai teng taaimasa in, tuakhit teh, kongpi zong Sabbathni in kilh in cingsak hi. Khualai tualpi zong khua pua lamah khiin uh ahih manun, mai Sabbathni ciangin van nazuak peuhmah uhleh hong dop bawllo ding hi’ng naci hi. Nehemiah pen agen bang asempa ahih manin, sumbawlte in zong neekngam hetlo uh hi.  

 

Thursday                                        December 12

Napate un zong Tuabang Gamta uh Hilo Hiam?

          Sabbath vai a Nehemiah hanciamnate pahtakhuai mahmah hi. Sabbathni siangtho sakding a thupisak nopluat manin, “vuakding” dongin na tawngh hi. Amahmah hanciam in, Sabbath kikciang hong kimatkhak peuhmah leh ciliang hi. Ukpipa ahihna tawh Pasian’ thupiak hoihtak kemcing hi. 

          “Nehemiah in lau hetlo in atavuan lelhnate uh taaigawp lel hi. ‘Sabbathni ninsak gawpin na gamtatna uh; na pate un zong tua bang gamta uh hilo hiam? Tua ahih manin Pasian in hih bang gimna eite leh khuapi tungah hong tungsak hilo hiam? ci in taaigawp hi. Sabbathni ding khua amial ciangin kongpite kikhak nading sawl a, Sabbathni abeikhit mateng aki honloh nading thupia a, athupiak kizuimaw zuilo cih zong enciksak lai hi” EGWhite, Prophets and Kings, laimai 671, 672.

          Sabbath palsatte Nehemiah in athuhilhna Zeisu hun dongin gingsuksuk a, tulai gospel hunah zong, Sabbath athupi simlo biakna makaite zong hong thuhilh lai hi.

            Mate 12:1- 8; Mark 3:1-6; Luke 6:6- 11 leh John 5:5- 16 cihte simin. Bang thupiang hiam? Tanglai Israelte tangthu a telpha mahmahte in tua thupiang bangci piankhiat cih gentheih na’ng huhna bang om hiam?

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………

          Kimakaih khialhna nuai ah om biakna makaite in Sabbath “kipalsat” lo ci in, Zeisu in “Sabbath Topa” ci zawsop in palsatsat uhhi (Luke 6:5). Hih bangin alum alet in apaute in “thukham thupiitna: thumaan na, hehpihna leh upna” cihte theilo uhhi (Mate 23: 23).

          Eimahmah amimal, apawlpi in hihbang mite’ khialhnate khialh khakloh nading leh, Sabbath ahi zongin I up thugui khatpeuhpeuh pen upna adingin thupi ahihna koici kidop theihding hiam?  

 

Friday                                             December 13

Ngaihsut Beh Ding: EGWhite lai, Steps to Christ, laimai 115 – 126, sungpan “Rejoicing in the Lord (Topa Sungah Lungdam)” cih thulu simin.

          “Amaute mai ah, Israelte’ mawhna hangin alauhuai thukhenna tung cih a theihuh ciangin, alungsimte uh hong khanglo saanin, Pasian hehna nilkhia in thupha hong tun thei kipuahphatna hong bawlnuam saan uhhi.

          Makaipi pawlkhatte in milimbia aziite ading thuum thapai uh a, kikhenna omtheilo ding ci uhhi. Ahihhang bangmah kilamdanna ommello hi; ulian maitang zahtaktuam cih peuhmah neilo hi. Siampite nangawn tuabang kizopna anei teitei te Pasian nasem panin kihemkhia pah hi. Siampilianpa tapa khatin, mi thupii Sanballat tanu teenpih ahih manin, anasep pan kikhawlsak beklo in, Israel mipi lakpan in kipaikhia ngiat hi. Nehemiah thungetna sungah ‘Ka Pasian aw, amaute in siampi nasepna, siampite leh Levi mite thuciamna siasak uh ahih manin amaute thei ta in’ (Neh. 13: 29).” EGWhite, Prophets and Kings, laimai 673, 674.

 

Kikup ding Dotnate

  1. EGWhite kammalte sim unla, nakhaansung vuah, Nehemiah nasepte kikum leuh cin, aziite a it takpi in akikhen nuamlo tethu kikum un. Nehemiah khauhlua, genhaklua naci hiam, tawmtawm zawptheih ding kisam naci hiam? Kulmaw kullo, banghang? Hihmun sanah, pawlpi in thukham leh itna koici zat in namu a, bangci bangin kiptak omin, Pasian thukham kiamlo in omthei ding hiam?

 

  1. Ni sagihni Sabbath tandaan ding ciangtanh omtuamlo ahihmah bangin hazaatloh daan ding, guktakloh daan, zuauthu genloh daanding cihte ciangtanh omtuam tuanlo hi. Tua bang hi napi in, Sabbath tandaan ding khawng ciangtanh ibawl khakloh nadingin koici kidop theihding hiam? Tuate khempeuh pen singlamteh hang bekbek ahihna leh, ciangtanh neihnopna thaangpan suaktak theihna’ng banghangin thupi hiam?

 

  1. Nehemiah in aphutkhak damtak a vaihawm siamnate lauhuaina pan koi bangin kikem thei ding ihi hiam?